Şelkovnikov süsəni (lat. Iris schelkownikowii) — süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki növü.
Şelkovnikov süsəni | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Şelkovnikov süsəni
|
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
|
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu: "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlara" aiddir. Azərbaycanın prioritet endemik növüdür.
Morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qısa, sürünə, gövdə 4—20 sm hündürlüyündə, bir iri təpə çiçəyindən ibarətdir. Yaraqları boz—göymtül, dar—xətvari, 2—3 mm enində, bəzən spiralvari əyilmişdir, təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, ucu sivridir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi üfüqi aşağı dartılmışdır, 4-5 sm uzunluğunda, 1,5-2 sm enində uzunsov və ya uzunsov xətvaridir, küt, boz, ortada dairəvi tünd göy ləkə və tünd-göy damarlar var. Çiçəkyanlığının daxili tərəfi yuxarıya doğru, 6—7 sm uzunluğunda, 3-3,5 sm enində, uzunsov, tərs yumurtavari, sıxılmış, qısa dırnaqcıqlı, küt, mavi bənövşəyi və ya bənövşəyi damarlıdır. Tozcuğu bənöşəyi, qutucuq 5-6 sm uzunluğunda, uzunsov, üçtilli, qısa buruncuqludur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə dövrü aprel, meyvə əmləgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında quru, gilli və daşlı yamaclarda yayılmışdır. Mezokserofitdir.
Yayılması
Bozqır yaylası.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyaları çox nadirdir. Tək-tək bitir. Dekorativ bitkidir. İtmə təhlükəsi altındadır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Yaşayış ərazisinin deqradasiyası, otarılma, tapdalanma və əhali tərəfindən yığılması itmə təklükəsini yaradır.
Mühafizə tədbirləri
Mühafizə tədbirləri yoxdur. Ysaqlıqların yaradılması vacibdir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri. II nəşr. Bakı-2013.
- ↑ Флора Азербайджана, 1952
- . 2017-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-12.
- Hacıyev V.C., İbrahimov Ə.Ş., 1981
- Ибадлы О.В. 2005
- Salayeva Z.K., 2006
- Talıbov T.H., İbrahimov Ə.Ş., 2008
- ↑ Qaraxani P.X., 2013