İlqar İbrahimov (tam adı: İlqar Rəşid oğlu İbrahimov; 13 oktyabr 1976, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ20 yanvar 1990, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — Qanlı Yanvar şəhidi.

İlqar İbrahimov
İlqar Rəşid oğlu İbrahimov
Doğum tarixi
Doğum yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi (13 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat səbəbi "20 Yanvar Şəhidi"
Dəfn yeri Şəhidlər Xiyabanı
Atası Rəşid
Anası Yekaterina
Milliyyəti azərbaycanlı
Fəaliyyəti Şagird

Həyatı

İlqar İbrahimov 13 oktyabr 1976-cı il tarixində Bakıda anadan olmuşdur. Şəhidlik ərəfəsində 167 nömrəli məktəbin 7a sinif şagirdi olmuşdur. Bir çox uşaqlar kimi, marka, maşın şəkilləri toplayır, ya Suvorov adına hərbi məktəblərin birində, ya da Ukraynadakı ali hərbi məktəblərin birində təhsil alaraq hərbçi (tankçı) olmağı arzulayırdı.

Qanlı Yanvar faciəsi

İlqarın dostu Pərvizin[1] dediklərindən:

  Təxminən saat 12-də küçəyə çıxdım. Gördüm ki, İlqar və Zakir[2] odun yığır! Soruşdum ki, odunu neynirsiniz? İlqar dedi ki, Nazim[3] dayıdan xahiş edəcəyik odunu Qızıl Ordu meydanında dayananlara aparsın. Sonra onlar qonşuları Nazim Ələkbərovun qapısını döyüb fikirlərini dedilər. Nazim etiraz etmədi. Mən də onlara qoşuldum. Odunu "Zaporojets" maşınına qoyub oraya gedəndə mebel fabrikinin yanında qabaqda olan 2 tankdan biri geri qayıdıb düz üstümüzə gəldi. Biz [uşaqlar] maşından düşüb qaçdıq. Tank gəlib maşının üstünə çıxdı. Biz bunu gördük. Nazim dayı maşının içində idi, ona kömək eləyə bilmədik. Biz bir-birimizi itirdik. Sonra evə gəldim. Bir azdan eşitdim ki, İlqarı güllə ilə vurublar.

Nazim dayı isə ağır yaralıdır.

 

"Zaporojets" maşınında tankın altında qalan, lakin möcüzə nəticəsində sağ qalan Nazim Ələkbərov hadisəni dəfələrlə nəql etmişdir. Bəzi detallar zamanla dəyişsə də, onun sözlərinə görə, hadisə belə cərəyan etmişdir:

  Axşam 10-un yarısına kimi Mərkəzi Komitənin qabağında olduq, 10-da evə gəldim, gündüzdən hazırladığım odunları təzədən piketdə dayananlara aparmağa… Bu anda qonşularımızın uşaqları var idi, İlqar, Pərviz, Zakir. And-aman elədilər ki, "Nazim əmi, biz də odun yığmışıq, bizi də apar!". Dedim "Siz uşaqsınız, sizə olmaz!" Dedilər ki, sizdən qabaq biz getmişdik, 20 Yanvarda [4] olmuşuq, axşam 8 radələrində oradan gəlmişik. Dedim, "Yaxşı, evdə deyin, icazə alın[5], nə yığmısınızsa, gətirin gəlin." …Baqaja yığdıqdan sonra 3-nü də götürdüm, saat 12 olardı evdən çıxdıq. "Qələbə" kinoteatrı yaxınlığında, üzüaşağı, Nəqliyyat Nazirliyi tərəfə gedəndə atəş səsləri eşidilməyə başladı. Səs-küy, aləm qarışdı bir-birinə. Biz Tbilisi prospektinə çıxanda maşınlar düşdü üzü yuxarı. Mən də bunlara baxıb maşını döndərdim sol tərəfə, 20 Yanvar metrosuna tərəf[6] — o vaxtı XI Qızıl Ordu Meydanı deyilirdi. Arxadan 2 dənə tank gəlib bizi keçdi. Keçdi, ani olaraq hər ikisi saxladı 3-cü mikrorayona dönən yolda (o küçənin adını bilmirəm[7]). Biri düz istiqamət aldı XI Qızıl Orduya, ikinci fırlandı, mənim üstümə, mən oturduğum maşının üstünə. Qabaqda oturmuşdu Zakir, Pərviz Zakirin arxasında, mənim də arxamda oturmuşdu İlqar. Tankın bir anlıq atəş aça-aça üstümə gəlməyi (trasser — işıqsaçan güllələrlə) elə bil məni hovsunlamışdı, gözümü çəkə bilmirdim onun tırtıllarından və çıxan güllələrdən. Heç inanmırdım ki, mənim üstümə gəlsin, üstümdən keçsin — dedim, bəlkə, qorxuzmaq üçündü, amma hiss edirdim ki, dönmür, ancaq üstümə gəlir — başqa yolu yoxdur, bu əzməlidir, öldürməlidir, öldürmək üçün gəlib. Ani olaraq uşaqların da səsi arxada ("Nazim əmi, tank gəlir!" , "Nazim əmi, neyləyək?"). Mən də məcbur oldum maşını saxladım və uşaqlara dedim ki, "Düşün!". Zakir birinci çıxaraq tullandı. Mən də sağ əlimlə oturacağı qaldırdım (yoxsa arxadan düşmək olmur). İlqar axırıncı düşdü. İlqar düşəndə tank maşının üstündə idi və əzilmiş qapı İlqarın ayağına dəydi. İlqar Pərvizin üstünə yıxıldı. Üçü də kolluğun arxasında 1 metr dərinliyində dərə tipli yerə yıxılmışdılar (özüm də sonra baxmışdım).[8]… Hansısa bir ilahi qüvvə ilə maşından çıxdıqdan sonra maşına baxdım. Bir də yadımdadır ki, İlqarla Zakiri yanımda gördüm [9]. Uşaqların əllərindən tutdum, keçdik yolun o tərəfinə. Hamı aşağıya qaçırdı, çünki tanklar XI Qızıl Ordu meydanı tərəfdən gəlir və aşağıya qaçanları vurur, məni əzib keçən tank isə Nəqliyyat Nazirliyinə bir az yaxın dayanaraq aşağıdan yuxarıya qaçanları vururdu. Birdən Zakir qayıtdı ki, "Nazim əmi, Nazim əmi, İlqarı vurublar!" Yaxınlaşdım, gəldim, gördüm ki, İlqar qan içindədir, səhv etmirəmsə, qarın nahiyəsinə dəymişdi. İlqarı silkələdim, xırıldayırdı, cavab vermirdi, elə baxırdı üzümə. Dedim, "Bir az səbir eləyin, gedim taksi tutum"; fikrimdə gündüzdür. Yolun ordasına çıxdım, başladım əl eləməyə. Qara QAZ-24 gəldi[10]: "Qardaş, nə lazımdır?" Dedim, maşın lazımdır, uşağı güllə ilə vurublar, tez xəstəxanaya çatdırmaq lazımdır. İlqarı qabaq oturacağa qoydum, özüm Zakir və tanımadığım yaralı oğlanla birgə arxada oturdum. Həmin qara QAZ-24-lə Semaşko apardıq, təhvil verdik uşağı. Orada təcili yardım maşınları yaralıları, əli-ayağı kəsik insanları təcili yardım maşınları gözümüzün qabağında gətirirdilər. Dəhşətli bir səhnə idi. Hamı ağlayırdı, hamı qışqırırdı, hamı öz əzizini, yaxınını axtarırdı. İlqarı təhvil verdik xəstəxanaya, xərəyə qoyduq. Yenə xırıldayırdı, amma baxırdı, sanki kömək diləyirmiş kimi.  

Valideynləri İlqarın vurulmasından xəbər tutan kimi küçəyə çıxmışdır. Yolda əsgər silahı tuşlayanda anası Yekaterina maşından çıxaraq "Mən silahsızam, oğlumu axtarıram" demiş və əllərini qaldırmışdır. Əsgərlər "Biz uşağı vurmuruq" deyəndə anası oğlunun Semaşkoda olduğunu demiş. Bu an İlqarın atası Rəşid də maşından çıxmış, bunu görən əsgərlər silahı ona tərəf çevirib dayanmağı əmr etmişdir. Yekaterina Rəşidin onu əri olduğunu desə də, əsgərlər geri qayıtmağı əmr edərək hədə-qorxu gəlmişdir. Əlacsız qalmış valideynlər yalnız səhər saat 6 və 7 radələrində Semaşkoya yetişmişlər. İlqarı soruşa-soruşa ölüxanaya qədər gəlib çıxmışlar. Burada onlar İlqarın meyidini qapının düz yaxınlığında tapdılar.

İlqar Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilmişdir.

Yaşadığı ünvan

Bakı, 19-cu Xrebtovı , ev 173a.

Xatirəsi

Təhsilini aldığı 167 nömrəli məktəb onun adını daşıyır. Həmçinin, məktəbin önündə onun büstü qoyulmuşdur.

Qeydlər

  1. Abıyev.
  2. Qurbanov.
  3. Ələkbərov.
  4. O vaxtı XI Qızıl Ordu Meydanı.
  5. İcazələrin olması və ya olmaması naməlum qalır. "Son anda" sənədli filmində Nazim Ələkbərov Zakirin anası Sərvinaz xanımın "Hara gedirsiniz?" soruşmasını qeyd edir. Bundan əlavə, Rafiq Səməndər "Şəhidlər" kitabında İlqarın anası Yekaterina İlqara yun köynək geyindirmək üçün çölə çıxdıqda İlqarın artıq getdiyini qeyd edir. Qulu Kəngərli isə "Qara Yanvar Şəhidləri" kitabında İlqarın anasının İlqara yalnız həyətdə uşaqlarla oynamağa icazə verdiyini qeyd etmişdir.
  6. Anası Yekaterina hər zaman İlqarın Səlyan Kazarmaları tərəfdə vurulduğunu desə də, maşının sola, XI Qızıl Ordu tərəfə dönməsi bu ehtimalı azaldır.
  7. Çox güman ki, burada söhbət keçmiş Tağızadə, indiki Cavad xan küçəsindən gedir.
  8. Nazim Ələkbərov tankın arxasında olan "RAF" maşınını da əzdiyini qeyd edir.
  9. "Möcüzə - 20 yanvar tarixindəki hadisə" videosunda Nazim uşaqlara Zakirə istinadən əl qaldırdığını desə də, "Son anda" sənədli filmində onları qucaqladığını bildirmişdir. Həmçinin, "Son anda" sənədli filmində Pərvizin XI Qızıl Ordu meydanına qardaşı və dayısının yanına getdiyini bildirmişdir.
  10. "Son anda" sənədli filmində Nazim Ələkbərov həmin gecə şahidlərindən QAZ-24-ün hansı yolla oraya gəlib çıxdığını soruşduğunu, lakin heç kimin bunu izah edə bilməməsini bildirmişdir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. . 2022-08-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-17.
  2. (PDF). 2022-10-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-10-05.
  3. (PDF). 2015-07-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-07-17.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023