Qısa keçid-yönləndirmə
  • VP:EƏ

Vikipediyada ensiklopedik əhəmiyyətlilik mövzu ilə məqalə arasında uyğunluğu yoxlamaq üçün istifadə olunan testdir.

Vikipediyaya doğru məlumatlar yerləşdirilməlidir; əgər mövzu ilə əlaqədar etibarlı üçüncü tərəf (tərəfsiz) mənbələr yoxdursa, bu mövzunun ayrı məqaləsi yaradılmamalıdır. Məqalə və mövzunun siyahısı mühüm olmalıdır və “qeyd edilməyə dəyər” olmalıdır. Aşağıda izahı verilmiş təlimatlara uyğun olan mövzunun qəbul edilmə ehtimalı artmış olsa belə, ensiklopedik əhəmiyyətliliyin müəyyən edilməsi mütləq olaraq məşhurluq, vaciblik və ya tanınmışlıq kimi faktorlardan aslı deyil.

Bir mövzu əgər bir məqaləyə layiq görülsə:

  1. Bu, aşağıda göstərilən ümumi ensiklopedik əhəmiyyətlilik və ya sağdakı qutuda göstərilən müəyyən mövzularla bağlı ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydalarında göstərilən meyarlara cavab verir; və
  2. Vikipediya:Vikipediya nə deyil? təlimatında göstərilən kriteriyalara cavab verir.

Bu, bir mövzu ilə bağlı ayrıca bir səhifədə məqalənin yaradılacağına zəmanət vermir. Redaktorlar öz seçimlərinə əsasən, bir-biri ilə əlaqəsi olan iki və ya daha çox mövzunu tək bir məqalədə birləşdirə bilərlər. Bu təlimatlar, yalnız mövzunun öz məqaləsinə və ya siyahıya uyğunluğu məsələsini əhatə edir. Onlar məqalənin və ya siyahının məzmununu məhdudlaşdırmırlar. Vikipediyanın məzmunla əlaqədar qaydalarına keçid: Vikipediya:Neytral mövqe, Vikipediya:Yoxlanılabilərlik, Vikipediya:Orijinal tədqiqata yer verməmək, Vikipediya:Vikipediya nə deyil? və Yaşayan insanların bioqrafiyası.

Ümumi Əhəmiyyətlilik Təlimatı

Mövzunun və ya siyahının doğruluğunu və əhəmiyyəli olduğunu göstərmək üçün müstəqil etibarlı mənbələrdən istifadə etmək lazımdır. Bu mənbələr mövzunu əhatə etməlidir.

  • “Əhəmiyyətli dərəcədə əhatə olunma” birbaşa və detallı olaraq mövzuya ünvanlanır, bu zaman orijinal tədqiqatın olmasına ehtiyac yaranmır. Əhəmiyyətli dərəcədə əhatə olunmanın geniş tətbiq dairələri vardır, amma mənbə materialının əsas mövzusu olmasına ehtiyac yoxdur.
  • Robert Sobel tərəfindən IBM əsərinin kitab həcmində tarixini yazmaq önəmli deyil.
  • Martin Uolkerin bir qəzet məqaləsində Bill Klinton haqqında dediyi "Məktəb vaxtı, o Üç kor siçan adlı caz qrupunun üzvü idi" ifadəsini bu caz qrupu haqqında məqalədə yazmağa ehtiyac yoxdur.
  • “Etibarlı” mənbələr Vikipediya:Etibarlı mənbələr təlimatına əsasən, məqalələrin ensiklopedik əhəmiyyətliliyini qiymətləndirmək üçün istifadə olunan mənbələrdir. Mənbələr nəşr olunan əsərləri bütün formalarda və mətbuatda və istənilən dildə əhatə edə bilər. Mövzunu əhatə edən ikinci tərəf mənbələrin mövcudluğu ensiklopedik əhəmiyyətliliyin yoxlanılması üçün testdir.
  • Mənbələr, ikinci tərəf mənbələr olmalıdır, çünki onlar qeyd edilən məlumatın ən obyektiv sübutlarını təmin edir. Çünki resursların keyfiyyəti və əhatə dərinliyi fərqlidir, lakin bir çox mənbələr ümumiyyətlə etibarlı hesab olunur. Mənbələr internetdə, ya da ingilis dilində yazılmaq məcburiyyətində deyil. Əhəmiyyətliliyi müəyyən etmək üçün eyni müəllifdən və ya təşkilatdan çox sayda istinad göstərmək adətən bir mənbə kimi qəbul edilir.
  • "Mövzunun müstəqilliyi" məqalə mövzusu və ya onunla əlaqəli bir şəxs tərəfindən hazırlanmış əsərlərə istisna edir. Məsələn, reklam, mətbuat bülletenləri, avtobioqrafiyalar və mövzunun internet səhifəsi müstəqil mənbələr hesab edilmir.
  • “Fərz edilmə” o deməkdir ki, etibarlı mənbələrdə əhəmiyyətli dərəcədə əhatə olunma mövzunun öz məqaləsinə xas olduğunu zəmanət etmir, ehtimal yaradır. Daha dərin mübahisələrdə belə nəticəyə gəlmək olar ki, mövzunun, əslində, yeganə məqaləsi olmamalıdır, çox güman ki, bu Vikipediya:Vikipediya nə deyil? təlimatını pozur.

Əgər mövzu bu kriteriyaya cavab vermirsə, lakin bəzi təsdiqlənə bilən faktlara malikdirsə, bunu başqa bir məqalənin daxilində müzakirə etmək daha faydalı ola bilər..

Əhəmiyyətlilik qaydaları məqalənin məzmununa şamil edilmir

Yazılması/meydana gəlməsi və ya saxlanılmasına tətbiq olunan meyarlar onun içindəki məzmuna tətbiq edilənlərlə eyni deyil. Ensiklopedik əhəmiyyətlilik qaydaları məqalələrin və siyahıların məzmununa tətbiq edilmir (bəzi maddələr istisna olmaqla). Müəyyən bir məqalə və ya siyahının məzmunu müvafiq Vikipediya:Neytral mövqe və digər məzmun təlumatlarının prinsipləri ilə tənzimlənir. Siyahı məqalələri haqqında əlavə məlumat üçün və baxın.

Məqalənin məzmunu əhəmiyyətliliyi müəyyən etmir

Ensiklopedik əhəmiyyətlilik Vikipediya məqaləsinin özü ilə deyil, məzmunu ilə bağlı qaydadır. Əgər mövzu Vikipediyadan kənarda əhatə olunmamışdırsa, onun Vikipediyadakı məzmunu nə qədər təkmilləşdirilsə də ensiklopedik əhəmiyyətli sayıla bilməz. Əksinə, əgər mövzu haqqında mənbələr mövcud olarsa, hətta Vikipediya daxilində belə bu məqalənin çox zəif yazılması və zəif istinadları mövzunun əhəmiyyətliliyini azaltmır.

Mövzunun ensiklopedik əhəmiyyətliliyi təsdiq olunmalıdır

Ensiklopedik əhəmiyyətlilik təlimatlarının ümumi mövzusunda göstərilir ki, mövzunun əhəmiyyətliliyini göstərmək üçün ona bir sıra müstəqil mənbələrdə istinad olunduğu barəsində obyektiv sübutlar olmalıdır.

Mövcud olan bütün mövzular ensiklopedik əhəmiyyətli sayılmır: Təsdiq olunmalıdır ki, mövzu müstəqil mənbələrdə qeyd edilmişdir və aktualdır, qısa müddətdən sonra aktuallığını itirməyəcək, reklam fəaliyyəti deyil və ya digər başqa bir səbəblərdən Vikipediya üçün yararsız deyil. Hadisənin mənbələrinə tanınmış nəşrlər, etibarlı və nüfuzlu kitablar, nüfuzlu media mənbələri və digər etibarlı mənbələr daxildir.

Uyğun etibarlı mənbələr göstərilməlidir, məqalə daxilində mənbənin olması onu əhəmiyyətli etmir

Məqalədə mənbələrin və ya istinadların olmaması həmin məqalənin ensiklopedik əhəmiyyətli olmadığını göstərmir. Məqalənin əhəmiyyətliliyini göstərmək üçün hər hansısa bir mənbədən deyil, müstəqil etibarlı mənbələrdən istifadə olunmalıdır. Redaktorlar məqalə yaradarkən sadəcə məqalədə adı olan mənbələrin deyil, həmçinin, əhəmiyyətliliyi göstərən, lakin məqalədə olmayan mənbələrin mövcudluğunu da nəzərə almalıdırlar. Buna görə də, redaktorlar hər hansısa bir məqaləni silinmə üçün namizəd göstərməzdən və ya səhifədə silinmə müzakirəsini başlamazdan əvvəl sözügedən mövzu ilə bağlı mənbələr tapmalı və heç bir mənbə tapılmadığı halda mövcud mənbələrin mümkünlüyünü nəzərə almalıdırlar.

Vikipediya məqalələri son qaralama halı olmamalıdır və etibarlı mənbələr olduqda məqalənin mövzusu əhəmiyyətli hesab oluna bilər. Məqalə müstəqil mənbələrdə əhatə olunduqda onun silinməsi düzgün olmur.

Əhəmiyyətlilik müvəqqəti deyildir

Əhəmiyyətlilik müvəqqəti deyildir, əgər bir mövzu ümumi əhəmiyyətlilik təlimatlarındakı kriteriyalara cavab verərsə və ətraflı əhatə olunmuşdursa , onun daima yenilənməyinə ehtiyac yoxdur. Əhəmiyyətlilik özü müvəqqəti olmasa da, zamanla mövcud məqalələrin əhəmiyyətliliyinin və uyğunluğun yenidən qiymətləndirilməsi hər hansısa bir istifadəçi tərəfindən mövzunun silinməsi ilə bağlı müzakirələrdə tələb oluna bilər. Beləliklə, məqalə yaradıldıqdan aylar və ya illər sonra silinməyə namizəd kimi təqdim oluna və ya yeni bir hadisə baş verdiyi zaman yenidən yaradıla bilər.

Aktual mövzular müəyyən zaman daxilində diqqəti özünə çəkə bilər

Vikipediya əhəmiyyətliliyin qeyri-müəyyənlik göstəricisidir. Keçmiş iqtisadi göstəricinin iqtisadiyyatın keçmişdəki vəziyyətini göstərdiyi kimi, Vikipediyada yaradılacaq məqalələr də Vikipediyadan kənarda aktual olduğu zaman ensiklopedik əhəmiyyətli hesab olunur. Xəbərlərin qısa məzmunları Vikipediyada ensiklopedik əhəmiyyətli hesab olunmaya bilər. Lakin mövzunun davamlı əhatə olunması Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (hadisələr) təlimatlarında göstərildiyi kimi ensiklopedik əhəmiyyətli hesab olunur. Buna baxmayaraq, bu məlumatlar da Vikipediya:Vikipediya nə deyil? kriteriyalarına cavab verməlidir.

Əgər bir şəxs haqqında etibarlı mənbələrdə yalnız bir hadisə haqqında məlumat verilirsə və bu şəxs qalan digər hallarda bir o qədər də aktual şəxs hesab edilmirsə, biz bu şəxs haqqında Vikipediyada bioqrafik məqalə yaratmaqdan uzaqlaşmalıyıq.

Ayrı səhifə yaratmaq lazımdırmı

Əhəmiyyətli mövzu haqqında məqalə yaradarkən redaktorlar nəzərə almalıdırlar ki, oxucuların məzmunu anlaması mühümdür.

Nə üçün belə tələblərimiz var

Redaktorlar əhəmiyyətlilik standartlarını bütün məsələlərə tətbiq edərək, ingilisdilli Vikipediyada hansısa məsələ haqda ayrı, müstəqil məqalənin olmağını və ya olmamağını müəyyən edirlər. Bu standartların əsas məqsədi redaktorlar tərəfindən kontentin əsas tələblərinə cavab verən məqalələrin yaratmasını təmin etməkdir.

  • Mövzu haqda yarım abaz və ya müəyyənləşdirici cümlələr yerinə sağlam məqalə yazmaq üçün etibarlı mənbələrdə “gözə çarpan dərəcədə işıqlandırılma” tələb edirik. Əgər predmet barədə yazılacaqlar və mənbələrlə dəstəklənənlər bir neçə cümlədən ibarətdirsə, bu məsələ əlavə məqalə tələb edə bilməz və daha böyük mövzu və yaxud müvafiq siyahı haqda məqaləyə birləşdirilməlidir. (Aşağıdakı tövsiyələrə bax).
  • Təsadüfi qeybət, mistifikasiya və ya qarmarışıq məlumat kolleksiyası yerləşdirmədiyimizdən əmin olmaq üçün “etibarlı mənbələrin” olmasını tələb edirik.
  • Vikipediyanın neytral mövqe siyasətinə uyğun olan ədalətli və balanslaşdırılmış məqalənin yaradılması, habelə məqalənin hansısa məhsul və ya təşkilatı reklam etməməsini təmin etmək üçün bütün məqalələrin “üçüncü tərəfə” və “müstəqil mənbələrə” əsaslanmasını tələb edirik.
  • Məqalənin Vikipediyaya uyğun olması üçün ən azından bir dənə əlavə mənbənin olmasını tələb edirik: bütün məqalələrin əlavə mənbələrə əsaslandığı haqda orijinal araşdırma barəsində belə tələb yoxdur.
  • Vikipediyaya uyğun olan yetəri qədər balanslaşdırılmış məqalənin yazılması üçün bir neçə mənbə tələb edirik: müəllifin tək bir mövqeyinin təqdim olunması deyil, neytral mövqe. Bu həmçinin “bir neçəlik” tələbinin qorunması üçün eyni insanın və ya təşkilatın bir neçə publikasiyalarının yeganə mənbə sayılmasını da izah edir.
  • Uzun, şişirdilmiş və ya əksinə lazımı qaydada işlənilməsi mümkün olmayan qədər qısa məqalələrdən qaçınmaq üçün biz redaktorlardan mövzuların təşkili ilə bağlı öz fikirlərini ortaya qoymağı tələb edirik. Redaktorlar qısa mövzunun oxuculara daha geniş mövzunun bir hissəsi kimi təqdim etmək qərar qəbul etmək iqtidarındadırlar. Məsələn, redaktorlar adətən kitab tərcümələri haqda məlumatı orijinal kitab haqda daha iri mövzu ilə birləşdirməyə üstünlük verirlər, çünki özlüyündə birləşdirilmiş məqalə daha məlumatlandırıcı və balanslaşmış sayılır və ensiklopediyada aşırı məlumatı azaldır. (Digər məqaləyə daxil edərək daha səmərəli istifadə olunacaq materiallar necə rəftar etmək barədə fikirlərlə bağlı WP: FAILN sənədinə bax).

Bu tələblərin kontentin əsas qaydalarına əsaslandığı üçün onlartəkcə ümumi qəbul edilən meyarlara uyğun olaraq bəraət qazan yox, bütün məqalələrə şamil olunur. Lakin onlar əsas məqsədi istiqamətləndirmə (yəni məna açıqlayan səhifələrə və bir sıra siyahılara) şamil edilmir.

Ümumi vəziyyət

Özünütəşviq və tanıtım

Etibarlı mənbədə publikasiya heç də həmişə əhəmiyyətliliyin müsbət nümunəsi deyil. Vikipediya reklam daşıyıcısı deyil. Özünütəşviq, tərcümeyi-hal, məhsulun yerləşdirilməsi və qarşılığı ödənilən materialların böyük hissəsi ensiklopediyadakı məqaləyə icazə verilməyən kontent sayılır. Əhəmiyyətliliyin göstəricisi kimi mövzudan (istehsalçısından, müəllifindən, ixtiraçısından, təminatçısından) asılı olmayaraq insanların özlərinin mövzuya aidiyyatı olan insanlardan stimul, təşviq və ya digər təsir vasitəsi görməyərək şəxsən haqqında məqalə yazıb yerləşdirdikləri qədər mövzuya kifayət qədər əhəmiyyət verməsindən ibarətdir.

Həmçinin müstəqil mənbələr neytral məqalənin yazılmasını təmin etmək üçün zəruridir: özlüyündə publikasiya edilən mənbələrin neytrallıq problemlərini müzakirə etmək üçün bax. Vikipediya: Avtobioqrafiya. Hətta, məhsulu müşayət edən texniki dərsliklər kimi qeyri-reklam xarakterli özlüyündə

Hadisələr

Vikpediya xəbər mənbəyi deyil: mövzunun əhəmiyyətli hissəsinin əhatə olunması üçün bir olay və ya mövzu barədə adi xəbər məlumatlarından daha çox şey tələb olunur. Məsələn, pres-reliz, ictimai elanlar, idman şərhləri və sarı jurnalistika kimi adi mütəmadi xəbərlərin paylaşılması gözə çarpacaq qədər işıqlandırmaya malik deyil.Hətta olayın tənqidi təhlilini verməyən çoxlu sayda xəbər məlumatları belə əhəmiyyətli sayılmır. Vikimediyanın Vikixəbərlər layihısi cari xəbərlərin işıqlandırılması mövzularına həsr olunub. Bəzi hallarda, şübhə doğuran obyektin (məsələn, kitabın) əhəmiyyətliliyi, obyektin özünün və ya onun barəsində mübahisələrin əhəmiyyət daşıdığından, arta bilər.

Müstəqil siyahılar

Əhəmiyyətlilik rəhbəri həmçinin avtonom siyahıların və cədvəllərin yaradılmasına da şamil edilir. Siyahıların (“Xs siyahı” və ya “Xs” adlanan) əhəmiyyəti qrupa əsaslanır. Siyahının mövzusunun əhəmiyyətli olmasını bəlirləyən məqbul səbəblərdən biri onun qrup şəklində müzakirə olunmasından və ya yuxarıda göstərilən tövsiyələrə uyğun olaraq müstəqil etibarlı mənbələr tərəfindən bu cür müəyyən edilməsindən ibarətdir; siyahının əhəmiyyətli mövzuları ayrı siyahı üçün məğbul sayılır. Əhəmiyyətlilik mənbələrində siyahının həcminin qeyd olunması məcburi deyil, istisna isə ümumiyyətlə qruplaşdırma və ya düzüm (dəst) ilə bağlıdır. Qruplaşdırma və ya düzümün əhəmiyyətli olduğu təqdirdə siyahının ayrı elementlərinin müstəqil şəkildə əhəmiyyətli olması məcburi deyil, lakin redaktorlar öz istəklərindən asılı olaraq böyük siyahılara, həmçinin müstəqil qaydada əhəmiyyətli olan elementləri və ya \vikpediya məqalələrinə sahib olanları daxil edərək, məhdudiyyət tətbiq edə bilərlər.

Hal-hazırda, Vikipediyada qeyri-ensiklopedik çarpaz şəkildə kateqoriyalaşdırmalara toxunulmasına baxmayaraq, daha mürəkkəb və çarpaz şəkildə kateqoriyalaşdırılan siyahıların (məsələn, “Y-in X-i siyahıları”) qiymətləndirilməsi və ya hansısa digər kriteriyanın müstəqil siyahıların əhəmiyyətliliyini doğruldacağı ilə bağlı konsensus (yekdilli razılıq) yoxdur. Təsdiqlənmiş məlumat, idarəetmə ya inkişaf məqsədlərinə cavab verən siyahılar tez-tez nümayiş etdirilən əhəmiyyətlilikdən asılı olmayaraq saxlanılırlar.Lakin redaktorlara yenə də avtonom siyahıların yaradılmasından öncə qruplaşdırma vasitəsi ilə təkidlə siyahının əhəmiyyətini nümayiş etdirmək tövsiyə olunur. Redaktorlar müəyyən siyahı haqqında məqalə yaradarkən bu siyahının ensiklopedik əhəmiyyətlilyini göstərməlidirlər.

Əlavə mövzular

Əlavə mövzularla bağlı təlimat üçün bax WP: FRINGE.

Əhəmiyyətlilik kriteriyalarına cavab verməyən məqalələr

Bu kriteriyalara cavab verməyən mövzular ayrı məqalə kimi saxlanılmır. Adətən, əhəmiyyətli məqalə və ya siyahıya malik olan əhəmiyyətsiz mövzular tez-tez bu cür səhifələrə birləşdirildiyi halda, belə birləşmə üçün vacib olan məqsədə malik olmayan əhəmiyyətsiz mövzular silinir.

Əhəmiyyətlilik dərəcəsi müəyyən edilməmiş məqalələrlə bağlı silinmə ən son vasitə olmalıdır.

Əgər məqalədə mövzunun əhəmiyyətliliyini nümayiş etdirmək üçün kifayət qədər mənbə göstərilmirsə, mənbələri özünüz axtarın və ya:

  • Məqalənin müəllifindən və ya bu sahədə mütəxəssis olan şəxsdən mənbələri harada axtarılacağı barədə soruşun.
  • Digər redaktorları xəbərdar etmək üçün məqaləyə “Əhəmiyyətlilik” şablonunu əlavə edin.
  • Məqalə ixtisaslaşdırılmış sahə ilə bağlı olduqda, bu məqaləyə, internetdə mövcud olmayan etibarlı mənbələrə çıxışı olan bu sahə üzrə mütəxəssisin diqqətini cəlb etmək üçün “expert-subject” (mövzu üzrə mütəxəssis) şablonunu istifadə edin.

Sağlam axtarışdan sonra uyğun mənbələrin tapılmadığı təqdirdə məqalənin doğrulanan tərkibini kontekst təqdim edən daha geniş məqalə ilə birləşdirmək haqda düşünün. Əks halda, sildikdə:

  • Əgər məqalə bizim sürətli silinmə kriteriyasına cavab verirsə, criterion-specific deletion (kriteriya ilə bağlı silinmə) teqini istifadə edin.
  • Sürətli silinmə kriteriyalarına cavab verməyən, lakin mübahisəsiz istisna olan məqalələrlə bağlı “prod” teqini istifadə edin. Bu heç kimin etirazı olmadığı təqdirdə məqalənin 7 gündən sonra silməyə imkan verir. Daha çox məlumat üçün bax Vikipediya: Təklif olunan silinmə (Wikipedia:Proposed deletion).
  • Silinmə barədə əmin olmadığınızda, digərlərinin etiraz bildirəcəyini ehtimal edirsizsə və ya digər redaktor artıq əvvəlki silinmə təklifinə etiraz edibsə, məqaləni silinmə prosesi üçün məqalələr (articles for deletion) bölməsinə yönləndirin. Burada 7 gün ərzində təqdim olunan məqalənin keyfiyyətləri müzakirə olunacaq və gözdən keçiriləcək.

Mövzusu əhəmiyyət kəsb etməyən məqalələr barəsində adətən ən uyğun addım silinmə sayılır, lakin digər addımlar hansısa bir faydalı materialın qorunub-saxlanmasına töhfə verə bilər.

Qeydlər

  1. Martin Walker (1992-01-06). "Tough love child of Kennedy". The Guardian.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023