Solon İrvinq Beyli (ing. Solon Irving Bailey; 29 dekabr 1854[1] – 5 iyun 1931[1], Boston) — Amerika astronomu. Harvard Astrofizika Rəsədxanasında fəaliyyət göstərən Beyli geniş miqyaslı tədqiqatlar aparmış, bu sahədə bir çox mühüm nailiyyətlərə imza atmışdır. O, 30 iyun 1902-ci ildə "504 Kora" asteroidini kəşf etmişdir.[2][3][4]
| Solon İrvinq Beyli | |
|---|---|
.png) | |
| Doğum tarixi | 29 dekabr 1854[1] |
| Vəfat tarixi | 5 iyun 1931[1] (76 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | astronom |
| Üzvlüyü | |
Solon İrvinq Beyli 1854-cü ildə ABŞ-ın Vermont ştatında anadan olmuşdur. O, təhsilini əvvəlcə yerli məktəblərdə almış və daha sonra təsadüfən təbiət elmlərinə olan marağını kəşf etmişdir. Beylinin elmi işlərə olan marağı, onun Harvard Universitetində astronomiya üzrə təhsil almasına səbəb olmuşdur. O, burada digər görkəmli alimlərlə – xüsusən də astronomlar Edvard Çarlz Pikerinq və Vilyam Henri Pikerinq ilə birgə çalışmışdır. Beylinin geniş elmi təhsili və müşahidə bacarıqları, onun gələcəkdə elmin müxtəlif sahələrində əhəmiyyətli töhfələr verməsini təmin etmişdir. Solon İrvinq Beyli 30 iyun 1902-ci ildə "504 Kora" asteroidini kəşf etmişdir.[2]
O, 1892-ci ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir.[5][6] İrvinq 5 iyun 1931-ci ildə 76 yaşında Hannoverdə, Nyu-Hempşirdə ürək tutmasından vəfat edib.[3]
Beylinin əsas töhfələri, onun astronomiya sahəsindəki işləri ilə əlaqəlidir. O, Harvard Astrofizika Rəsədxanasında baş astronom olaraq fəaliyyət göstərmiş və burada əsasən ulduzların fiziki xüsusiyyətlərini tədqiq etmişdir. Xüsusilə, ulduzların parlaqlıq dəyişiklikləri və spektral təhlilini öyrənmişdir. O, müasir astronomiyanın ilkin mərhələlərində həyata keçirilən bu cür təhlillərin çox mühüm olduğunu düşünərək, bu sahədə bir çox kəşflərə imza atmışdır.[4]
Beyli yalnız astronomiya ilə kifayətlənməmiş, həmçinin təbiət elmi və naturalizm sahələrinə də böyük maraq göstərmişdir. O, müxtəlif bitki və heyvan növlərinin öyrənilməsi sahəsində əhəmiyyətli araşdırmalar aparmışdır. Beylinin bu sahədəki işləri, onun kosmosdan yalnız yer üzünü deyil, həm də yer kürəsindəki həyatın müxtəlif aspektlərini dərinləşmiş şəkildə anlamağa çalışdığını göstərir. Beyli Perunun Arekipa şəhərində Boyden Stansiyasının yaradılmasında böyük rol oynayıb və 1892-ci ildən 1919-cu ilə qədər ona rəhbərlik edib. Boyden Stansiyası daha yaxşı hava şəraitinə görə 1927-ci ildə Cənubi Afrikaya köçürüldü və Boyden Rəsədxanası kimi məşhru oldu.[7]
Beylinin elmi irsi, bir çox məqalə, hesabat və tədqiqat əsərləri ilə zəngindir. Onun ən mühüm əsərlərindən biri, ulduzların spektral təhlili ilə bağlı etdiyi araşdırmaların nəticələrini təqdim etdiyi işlərdir. Bu əsərlər, həm dövrünün alimləri, həm də müasir tədqiqatçılar üçün əhəmiyyətli bir elmi mənbə olmuşdur.[8]
Astronomiya və təbiət elmlərinə verdiyi töhfələr, yalnız öz dövründə deyil, həm də gələcək tədqiqatçıların bu sahələrdəki işlərini istiqamətləndirmişdir. Onun apardığı tədqiqatlar, kosmos və yer üzünün təbiətini anlamaqda mühüm addımlar atılmasına şərait yaratmışdır.[9]
- ↑ 1 2 3 4 Solon I Bailey // Biographical Database of Southern African Science (ing.). 2002.
- ↑ 1 2 Hockey, Thomas. The Biographical Encyclopedia of Astronomers – Bailey, Solon Irving. Springer Publishing. 2009. 138–140. ISBN 978-0-387-31022-0. İstifadə tarixi: 8 mart 2016.
- ↑ 1 2 "The International Who's Who in the World – BAILEY, Solon Irving". Harvard University: 61. 1912.
- ↑ 1 2 "504 Cora (1902 LK)". Minor Planet Center. İstifadə tarixi: 8 mart 2016.
- ↑ "Book of Members, 1780-2010: Chapter B" (PDF) (PDF). American Academy of Arts and Sciences. İstifadə tarixi: 5 may 2011.
- ↑ "Dr. Solon I. Bailey, Astronomer, Dead". The New York Times. 6 iyun 1931. İstifadə tarixi: 8 mart 2016.
- ↑ Annie J. Cannon. "Biographical Memoir of Solon Irving Bailey (1854–1931)" (PDF). National Academy of Sciences (PDF). İstifadə tarixi: 8 mart 2016.
- ↑ Johnson, George. Miss Leavitt's Stars: The Untold Story of the Woman Who Discovered How to Measure the Universe. New York: W.W. Norton & Company. 2005. səh. 28. ISBN 978-0-393-05128-5.
- ↑ "Obituary Notices : Associates :- Bailey, Solon I". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 92 (4): 263. fevral 1932. Bibcode:1932MNRAS..92..263.. doi:10.1093/mnras/92.4.263.
- Dieke, Sally. Bailey, Solon Irving // en:Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: en:Charles Scribner's Sons. 1970. 397–398. ISBN 978-0-684-10114-9.
- Fernie, J. D. "In Search of Better Skies: Harvard in Peru I". American Scientist. 88 (5). 2000: 396. doi:10.1511/2000.5.396.
- Fernie, J. D. "In Search of Better Skies:Harvard in Peru, II". American Scientist. 89 (2). 2001: 123. doi:10.1511/2001.2.123.
- Fernie, J. D. "Harvard in Peru III". American Scientist. 89 (5). 2001: 402. doi:10.1511/2001.5.402.