Vaqif Əziz oğlu Mustafazadə (16 mart 1940, Bakı – 16 dekabr 1979, Daşkənd) — bəstəkar, pianoçu, caz-muğam üslubunun banisi, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1979). "Cazın şahzadəsi" kimi tanınan Əzizə Mustafazadənin atasıdır.
| Vaqif Mustafazadə | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (39 yaşında) |
| Vəfat yeri | Daşkənd, Özbəkistan SSR, SSRİ |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | Yasamal qəbiristanlığı |
| Vətəndaşlığı | |
| Uşağı | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar, pianoçu |
| Fəaliyyət illəri | 1958–1979 |
| Janr | caz-muğam |
| Musiqi aləti | |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
 
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
16 mart 1940-cı ildə Bakı şəhərində İçəri Şəhərdə anadan olmuşdur. Atasının ölümündən sonra, anası Vaqifin tərbiyəsi ilə məşğul olmağa başlayır. O yerli məktəbdə musiqi müəlliməsi idi.
1963-cü ildə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Kollecini bitirib, Bakı Musiqi Akademiyasına daxil olmuşdur. İlk məşhurluq da elə bu zaman gəlir. Vaqif burada kiçik konsertlər verir, klublarda çıxış eləyir. O, əsasən klassik caz, blyuz və oynaq mahnılar ifa edir.
1964-cü ildən "Orero" ansamblına, "Qafqaz" caz üçlüyünə, "Leyli" və "Sevil" qadın vokal instrumental və "Muğam" instrumental ansambllarına rəhbərlik etmişdir. Beynəlxalq caz müsabiqələri və festivallarının ("Tallin-66", "Tbilisi-78", Monte-Karlo) laureatı olmuşdur.
1979-cu ildə Monakoda qeyri-adi şərtlərlə yeni festival keçirilir. Bu festivalın şərtlərinə görə əsərin müəllifi, ifaçısı və ölkəsi gizli saxlanılmalıdır. Festival başa çatdıqdan sonra yüzlərlə ad içərisindən Vaqif Mustafazadənin adı qalib kimi çəkilir. O, Monako caz festivalından vətənə "Ağ royal" mükafatı ilə qayıdır.
Fortepiano və simfonik orkestr üçün konsertin, "Muğam" simfoniyasının (tamamlanmamış), bir sıra caz kompozisiyalarının və pyeslərin müəllifidir. Vaqif Mustafazadə Azərbaycan caz musiqisinin banisi və yeni caz fikrinin (devizinin) təsisçisidir. O, Azərbaycan musiqisinin, muğamın klassik Amerikan caz musiqisi ilə sintezini yaradıb. Onun yeni devizi caz-muğam adlanır. O, Azərbaycan caz-muğam hərəkatının memarıdır.
Xalq musiqisi, muğamdakı improvizasiyalarda caz elementləri görmüş və orijinal bir janr ortaya çıxarmış "Muğam" simfoniyasının müəllifi Vaqif Mustafazadə 1979-cu ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti fəxri adına layiq görülür.
1982-ci ildə artıq ölümündən sonra Azərbaycan Dövlət Mükafatına layiq görülüb.
O, 16 dekabr 1979-cu ildə Daşkənddə konsert zamanı səhnədə "Əzizəni gözləyərkən" kompozisiyanı ifa edərkən ürək tutmasından vəfat etmişdir. Bakıda dəfn olunmuşdur.
Tərzi
Vaqif Mustafazadə Azərbaycan caz musiqisinin banisi və yeni caz fikrinin (devizinin) təsisçisidir. O, Azərbaycan musiqisinin, muğamın klassik Amerikan caz musiqisi ilə sintezini yaratmışdır. Onun yeni devizi adlanır. O, Azərbaycan Muğam Caz Hərəkatının memarıdır. Onun həyat yoldaşı Azərbaycanın peşəkar caz-muğam tərzində oxuyan ilk qadınıdır.
Yaradıcılığı
- 1965-ci ildə "Qafqaz" adlı trio yaradır.
- 1970-ci ildə yaradır.
- 1971-ci ildən 1977-ci ilə kimi "Sevil" vokal-instrumental qrupuna başçılıq edir.
- 1977-ci ildən 1979-cu ilə kimi başçılıq edərək "Tallin-66" və "Tbilisi-78" caz festivallarının laureatı olmuşdur.
- 1978-ci ildə Monakoda keçirilən 8-ci Beynəlxalq Caz Festivalında "Əzizəni gözləyirəm" musiqisinə görə birincilik mükafatı almışdır.
- 1979-cu ildə Azərbaycanın əməkdar artisti adına layiq görülmüşdür.
- 1982-ci ildə artıq ölümündən sonra Azərbaycan Dövlət Mükafatına layiq görülmüşdür. O, fortepiano konsertlərinin, "Muğam" simfoniyası və başqa fortepiano şedevrlərinin müəllifidir.
Xatirəsi
Vaqifi Mustafazadə haqqında "Caz əfsanəsi — Vaqif Mustafazadə" adlı sənədli film çəkilmişdir.
Ev muzeyi
1989-cu ildə o zamankı Mədəniyyət Naziri Polad Bülbüloğlunun təşəbbüsü ilə Vaqif Mustafazadənin ev muzeyi yaradılıb. Muzeyin ilk rəhbəri cazmenin anası Zivər xanım olmuşdur. Ölümündən bir müddət əvvəl cazmenin anası muzeyi qardaşı qızı Afaq xanıma vəsiyyət edib. 1997-ci ildən etibarən muzeyin rəhbəri Afaq Əliyevadır. 2004-cü ildə məhz onun təşəbbüsü ilə muzeyin həm özü, həm də eksponatları təmir edilmişdir. Həmin ildən etibarən muzey Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin balansında dövlət muzeyi kimi fəaliyyətə başlamışdır.
Həmçinin bax
Mənbə
- Üzeyir Hacıbəyov Ensiklopediyası. Bakı, 2007. səh.159
İstinadlar
- ↑ Bibliothèque nationale de France Vagif Mustafazade // (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Vagif Mustafa Zadeh // (fr.).
- 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- Lider TV. (az.). . 16.12.2016. 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-19.
- Q.Xəlilov. (PDF). Azərbaycan Milli Kitabxanası. 23 fevral 1979. səh. 116. 2017-09-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-01. 28 iyul 2017 at the Wayback Machine. Additional archives: .
- Vahid, T. "Caz əfsanəsi — Vaqif Mustafazadə". Böyük musiqiçidən bəhs edən yeni sənədli film çəkilib //Mədəniyyət. — 2012.- 16 mart.- S. 11.
- Mədəniyyət TV. (az.). . 17.12.2020. 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- Türkan Məmmədli. (az.). . 26 dekabr 2015. 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-20.
Xarici keçidlər
- 2007-04-09 at the Wayback Machine
- 2016-03-13 at the Wayback Machine
- (az.)