Səmərqənd (fars. سمرقند‎; özbəkcə: Samarqand) ― Özbəkistanın cənubunda tarixi şəhər, Səmərqənd vilayətinin mərkəzi. Zərəfşan çayının vadisində, Daşkənddən 275 kilometr cənub-qərbdə yerləşən Səmərqəndin əhalisi 566 min nəfərdir. Mühüm bir sənaye (avtomobil sənayesi, traktor hissələrinin istehsalı, yeyinti sənayesi, gübrə karxanaları, toxuculuq sənayesi və s.) və təhsil (Səmərqənd Universiteti) mərkəzi olan bu şəhər Teymurləng zamanından qalan tarixi abidələrləri ilə (Bibixanım məscidi və məqbərəsi, 1399–1404; Teymurləngin Guri Əmir adlı türbəsi, Uluğbəyin türbəsi, 1405; və s.) çox sayda turist cəlb edir.

Şəhər
Səmərqənd
özb. Samarqand
Gerb
Gerb
39°39′15″ şm. e. 66°57′35″ ş. u.
Ölkə  Özbəkistan
Vilayət Səmərqənd vilayəti
Hökm Furqat Rahimov
Tarixi və coğrafiyası
Əvvəlki adları Marakanda, Soqdiana
Sahəsi 120
Mərkəzin hündürlüyü 702 m
Saat qurşağı UTC+5
Əhalisi
Əhalisi 504 423 nəfər (2015)
Sıxlığı 4203 nəf./km²
Milli tərkibi özbəklər, taciklər, ruslar və b.
Rəsmi dili özbək dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +998 66
Poçt indeksi 140100
Nəqliyyat kodları 14 (köhnə, 1998—2008)
30 — 39 (yeni 01.10.2008-ci ildən)
Digər
Rəsmi adı Samarkand – Crossroads of Cultures
Tipi Mədəni
Kriteriya i, ii, iv
Tarixi 2001 25-ci sessiya
İstinad nöm.
Sahə 1 123 hektar
Buffer zona 1 369 hektar

 (özb.) (rus.) (ing.)
Xəritəni göstər/gizlə
Səmərqənd xəritədə
Səmərqənd
Səmərqənd
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

Qədim zamanlardan bəri insanların məskəni olan Səmərqənd, e.ə. 329-cu ildə Böyük İsgəndər, eramızın 712-ci ilində ərəblər tərəfindən fəth edilmişdir. 751-ci ildə müsəlmanlar əsir alınmış çinlilərdən kağız istehsalının sirrini öyrənib müsəlman dünyasında ilk kağız karxanasını Səmərqənddə tikmişdirlər. Buradan bu vərdiş bütün Ərəb xilafətinə, sonralar isə Avropaya yayıldı. Samanilər dövründə Səmərqənd iqtisadi baxımdan olduqca inkişaf etdi. Daha sonra Qaraxanlıların, Xarəzmşahların əlində keçdi. 1220-ci ildə Çingiz xan tərəfindən yandırılıb viran ediləndən sonra, Teymurləngin paytaxt edilməsi ilə yenidən inkişaf etdi və iri mədəniyyət mərkəzinə çevrildi. 1499-cu ildə Şeybani özbəklər tərəfindən işğal olunub paytaxt edildi. XVI əsrdə Şeybanilər paytaxtı Buxaraya köçürdülər və Səmərqəndin əhəmiyyəti azalmağa başladı. Nadir şahın buraya hücumu sakinlərinin çoxusunu şəhəri tərk etməyə məcbur etdi. 1868-ci ildə Rusiya imperiyasının tərkibinə girdi və 1888-ci ildə buraya çəkildikcə yenidən böyük iqtisadi mərkəzə döndü. 1925–1930-cu illərdə Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikasının paytaxtı idi.

İstinadlar

  1. . 2015-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
  2. . 2014-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-29.
  3. . 2012-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-08-24.


Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023