Nobel mükafatı laureatı qadınların siyahısı

"Nobel" mükafatı dedikdə Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyətinə əsasən "öncəki il ərzində bəşəriyyətə ən böyük faydanı vermiş şəxslərə" verilən 5 mükafat başa düşülür. Bundan əlavə, 1968-ci ildə Sveriges Riksbank tərəfindən Alfred Nobelin xatirəsinə İqtisadiyyat üzrə Sveriges Riksbank Mükafatı təsis edilmişdir və bu mükafat "iqtisadiyyat elmlərində müstəsna əhəmiyyət kəsb edən işlərə imza atan şəxs və ya şəxslərə" verilir.

2023-cü ilə qədər unikal Nobel mükafatı 965 nəfərə və 27 təşkilata verilmişdir ki, onlardan da 64-ü qadındır (Mariya Küri iki dəfə qazanmışdır.)

Qadın Nobel mükafatı sahiblərinin bölgüsü aşağıdakı kimidir:

Nobel mükafatını qazanan ilk qadın 1903-cü ildə əri Pyer Küri və Anri Bekkerel ilə birlikdə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanan Mariya Küri olmuşdur.Küri həmçinin iki qat Nobel mükafatını qazanmış yeganə qadındır; 1911-ci ildə Kimya üzrə Nobel mükfataını qazanmışdır. Kürinin qızı İren Jolio-Küri 1935-ci ildə Kimya üzrə Nobel Mükafatını qazanmışdır ki, bu da onları Nobel mükafatı alan yeganə ana-qız cütlüyünə çevirmişdir.

Qadınların tək ildə ən çox mükafat aldığı il 2009-cu il olmuş, beş qadın 4 kateqoriya üzrə laureat olmuşdur.

Laureatlar

İl Şəkil Lauriyat Ölkə Kateqoriya Əsaslanma
1903   Mariya Küri
(mükafatı Pyer Küri və Anri Bekkerel ilə bölüşdü) 		Polşa və Fransa Fizika "Prof. Anri Bekkerel tərəfindən kəşf edilən radiasiya fenomeni ilə bağlı birgə tədqiqatlarda ortaya çıxardığı fövqəladə xidmətlərinin tanınmasına görə"
1905   Berta fon Zutner Avstriya-Macarıstan Sülh Daimi Beynəlxalq Sülh Bürosunun fəxri prezidenti,, Bern, İsveçrə; Əllərini aşağı endir əsərinin müəllifi.
1909   Selma Laqerlöf İsveç Ədəbiyyat "Əsərlərini digərlərindən fərqələndirən yüksək idealizmə, aydın parlaq fikir və müqəddəsliyi tərənnüm etdiyinə görə".
1911   Mariya Küri Polşa və Fransa Kimya "Radium və poloniumun kəşfinə görə"
1926   Qrasiya Deledda İtaliya Ədəbiyyat "Əziz vətəninin həyatını və insan problemlərinə tam dərindən yanaşmanı estetik aydınlıqla əks etdirdiyi poetik əsərlərinə görə"
1928   Siqrid Unset Norveç Ədəbiyyat "Orta əsrlər şimal həyatının güclü təsvirlərinə görə"
1931   Ceyn Addams
(mükafatı Nikolas Müri ilə bölüşdü) 		ABŞ Sülh Sosiolo2; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası beynəlxalq prezidenti, .
1935   İren Jolio-Küri
(mükafatı Frederik Jolio-Küri ilə bölüşdü) 		Fransa Kimya "yeni radioaktiv elementlərin sintezinə görə"
1938   Perl Bak ABŞ Ədəbiyyat "Çindəki kəndli həyatının zəngin və gerçək epik təsvirlərinə və bioqrafik şedevrlərinə görə"
1945   Qabriela Mistral Çili Ədəbiyyat "adını bütün Latın Amerika dünyasının idealist arzularının simvolu halına gətirmiş güclü duyğulardan ilham alan lirik şeirlərinə görə"
1946   Emili Grin Balç
(mükafatı Con Mott ilə bölüşdü) 		ABŞ Sülh Əvvəllər Tarix və Sosiologiya professoru; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası fəxri Beynəlxalq prezidenti, .
1947   Qerti Tereza Kori
(mükfatı Karl Ferdinand və Bernardo Usay ilə bölüşdü) 		ABŞ Fiziologiya və ya tibb qlikogenin katalitik çevrilməsinin gedişiatını kəşf etdiklərinə görə
1963   Mariya Göppert-Mayer
(mükafatı C.Hans D.Censen və Yucin Uiqner ilə bölüşdü) 		ABŞ Fizika "atom nüvəsinin nüvə qabıq modeli ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
1964   Doroti Meri Kroufut-Hodjkin Böyük Britaniya Kimya "Bioloji aktiv maddələrin strukturlarının rentgen şüalarının köməyi ilə təyininə görə"
1966   Nelli Zaks
(mükafatı Şmuel Yosef Aqnon ilə bölüşdü) 		İsveç və Almaniya Ədəbiyyat "İsrailin taleyini şərh edən toxunaqlı lirik və dramatik əsərlərinə görə"
1976   Betti Uilyams ABŞ Sülh Şimali İrlandiya Sülh Hərəkatının qurucusu (daha sonra "Sülh İcması" olaraq adlandırıldı)
  Meyrid Korriqan
1977   Rozalin Sasmen Yalou
( mükafatı Roje Qiymen və Endrü Şalli ilə bölüşdü) 		ABŞ Fiziologiya və ya tibb "peptid hormonlarının radyoimunoanalizini təkmilləşdirdiyinə görə"
1979   Tereza Ana Hindistan və
 Sülh Xeyriyyə Misyonerlərinin Lideri, Kəlkətə.
1982   Alva Myurdal
(mükafatı Alfonso Qarkia Robles ilə bölüşdü) 		İsveç Sülh Əvvəllər Kabinet Naziri; Diplomat; Yazıçı.
1983   ABŞ Fiziologiya və ya tibb "Transpozonların kəşfinə görə"
1986   Rita Levi-Montalcini
(mükafatı Stenli Koen (biokimyaçı) ilə bölüşdü) 		İtaliya və
ABŞ 		Fiziologiya və ya tibb "Böyümə faktorlarını kəşf etdiklərinə görə"
1988   Gertrud Elion
(mükafatı Ceyms U.Blek və Corc Hitçinqs ilə bölüşdü) 		ABŞ Fiziologiya və ya tibb "Farmakologiyaya dair mühüm kəşflərə görə"
1991   Nadin Qordimer Cənubi Afrika Respublikası Ədəbiyyat "onun möhtəşəm epik əsərləri - Alfred Nobelin sözləri ilə - insanlığa böyük fayda vermişdir"
  Aun San Su Çji Burma Sülh "demokratiya və insan hüquqları üçün qeyri-zorakı mübarizəsinə görə"
1992   Riqoberta Mençu Qvatemala Sülh "Yerli xalqların hüquqlarına hörmət əsasında sosial ədalət və etno-mədəni uzlaşma fəaliyyətlərinin tanınması üçün"
1993   Toni Morrison ABŞ Ədəbiyyat "Amerika reallığının mühüm aspektinə həyat verən xəyali qüvvə və poetik idxal ilə xarakterizə edilən əsərlərinə görə"
1995  
(mükafatı Eduard B.Levis və Erik F.Vişaus ilə bölüşdü]]) 		Almaniya Fiziologiya və ya tibb "erkən embrionik inkişafın genetik nəzarətinə dair etdikləri kəşflərə görə"
1996   Vislava Şimborska Polşa Ədəbiyyat "Bəşər gerçəklikləri kontekstində tarixi və bioloji təzahürləri böyük dəqiqliklə təsvir edən poeziyasına görə."
1997  
(mükafatı Ərazi Minalarının Qadağan Edilməsi üçün Beynəlxalq Kampaniya təşkilatı ilə bölüşdü) 		ABŞ Sülh "Piyadalar əleyhinə minaların qadağan olunması üzrə işlərə görə"
2003   Şirin Ebadi İran Sülh "insan hüquqları və demokrasiya üçün səylərinə görə. Xüsusilə qadın və uşaqların hüquqları üçün mübarizəyə fokus olmuşdur."
2004   Elfrida Elinek Avstriya Ədəbiyyat "Qeyri-adi linqvistik səylə sosial qəliblərin mənasızlığını və onları kölə vəziyyətinə salan qüvvələri işıqlandırdığı roman və pyeslərində musiqili səda və əks-səda qabarmalarına görə".
  Keniya Sülh "Demokratiyanın və dünyanın inkişafına uzunmüddətli töhfəyə görə"
  Linda B. Bak
(mükafatı Riçard Aksel ilə bölüşdü) 		ABŞ Fiziologiya və ya tibb "qoxu reseptorlarının və iybilmə sisteminin quruluşuna dair kəşflərinə görə"
2007   Doris Lessinq ABŞ Ədəbiyyat "Skepsis, həyəcan və uzaqgörənliklə bölünmüş sivilizasiyanı diqqətə çatdıran, qadın təcrübəsini qeyd edən yazıçı olduğuna görə"
2008  
(mükafatı Harald tsur Hauzen və ilə bölüşdü) 		Fransa Fiziologiya və ya tibb "QİÇS virusunun kəşf etdiklərinə görə"
2009   Elizabet Blekbörn
(mükafatı Cek Soztak ilə bölüşdü) 		Avstraliya və ABŞ Fiziologiya və ya tibb "xromosomların telomerlərlə və telomeraza fermenti ilə necə qorunduğunu kəşf etdiklərinə görə"
  Karel Qreyder
(mükafatı Cek Soztak ilə bölüşdü) 		ABŞ
  Ada Yonat
(mükafatı Venkatraman Ramakrişnan və Tomas Stey ilə bölüşdü) 		İsrail Kimya "ribosomun strukturu və funksiyası üzrə tədqiqatlarına görə"
  Herta Müller Almaniya və Rumıniya Ədəbiyyat "Poeziyanın cəmləşdirilməsi və nəsrdəki səmimiyyəti ilə məzlumların həyatını təsvir etdiyinə görə"
  Elinor Ostrom
(mükafatı Oliver Uilyamson ilə bölüşdü) 		ABŞ İqtisadiyyat "iqtisadi idarəetmənin analizinə görə"
2011   Elen Conson-Serlif Liberiya Sülh "Sülhyaratma prosesində iştirakına və qadınların təhlükəsizliyi, hüquqları uğrunda mübarizəyə görə"
  Leyma Qbovi
Təvəkkül Karman Yəmən
2013

 

Elis Manro Kanada Ədəbiyyat "müasir qıssa heykayə janrının ustası"
2014

 

Mey-Britt Mozer
(mükafatı Edvard Mozer və Con O'Kif ilə bölüşdü) 		Norveç Fiziologiya və ya tibb "Beyində yerləşdirmə sistemi meydana gətirən hüceyrələrin kəşfinə görə"
  Məlalə Yusəfzay
( mükafatı Kaylaş Satyarti ilə bölüşdü) 		Pakistan və Hindistan Sülh "uşaqların və gənclərin təyziq altına alınmasına qarşı və bütün uşaqların təhsil hüququ üzrə mübarizələrinə görə".
2015   Tu Yuyu
(mükafatı Uliam Cempbel və Satoşi Omura ilə bölüşdü) 		Çin Fiziologiya və ya tibb "Malyariyaya qarşı yeni bir terapiya ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
  Svetlana Aleksiyeviç Belarus Ədəbiyyat "zəmanəmizdə əzab çəkməyə və cəsarətə abidə qoyduğu polifonik əsərlərinə görə"
2018   Donna Striklend
(mükafatı Jerar Muru və Artur Eşkin bölüşdü) 		Kanada Fizika "yüksək intensivli, ultra-qısa optik impulslar yaratma metodlarına görə"
  Frensis Arnold
(mükafatı Qreq Uinter və Corc Smit ilə bölüşdü) 		ABŞ "fermentlərin istiqamətləndirilmiş təkamülünə görə"
  Nadiyə Murad
(mükafatı Denis Mukveqe ilə bölüşdü) 		İraq Sülh "cinsi zorakılığın müharibələrdə və silahlı qarşıdurmalarda silah kimi istifadə edilməsinin dayandırılması üzrə səylərinə görə"
  Olqa Tokarçuk Polşa Ədəbiyyat “sərhədlərin kəsişməsini həyatın bir forması kimi təmsil edən ensiklopedik ehtiraslı təhkiyyə fantaziyasına görə”
2019

 

Ester Düflo
(mükafatı və Abirjit Banerji ilə bölüşdü.) 		Fransa və ABŞ İqtisadiyyat "qlobal yoxsulluğun həllində tətbiqi yanaşmalarına görə"
2020
(mükafatı və ilə bölüşdü.) 		ABŞ Fizika "Qalaktikamızın mərkəzindəki ifrat kütləli kompakt obyektin kəşfinə görə"
  Emmanüel Şarpantye
(mükafatı Cennifer Dudna ilə bölüşdü.) 		Fransa Kimya "Genom redakəsi metodunu təkmilləşdirdiklərinə görə"
  Cennifer Dudna
(mükafatı ilə bölüşdü.) 		ABŞ Kimya "Genom redakəsi metodunu təkmilləşdirdiklərinə görə"
  Luiza Qlük ABŞ Ədəbiyyat "sadə gözəlliklə individual mövcudluğu universallaşdıran qüsursuz poetik səsinə görə"
2021

 

Mariya Ressa
(mükafatı Dmitri Muradov ilə bölüşdü.) 		Filippin Sülh "Demokratiya və davamlı sülh üçün bir şərt olan söz azadlığını müdafiə etmək səylərinə görə"

İstinadlar

  1. . NobelPrize.org. 2018-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-17.
  2. . NobelPrize.org. 2018-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
  3. . NobelPrize.org. 2019-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
  4. . NobelPrize.org. 2018-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  5. . NobelPrize.org. 2018-10-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-07.
  6. . NobelPrize.org. 2018-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-06.
  7. . NobelPrize.org. 2018-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-01.
  8. . . 2008-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-07.
  9. ↑ . . 2012-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  10. . . 2008-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-07.
  11. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  12. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  13. . . 2013-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  14. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  15. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  16. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  17. . . 2008-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  18. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  19. . . 2012-05-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  20. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  21. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  22. . . 2008-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  23. . . 2008-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  24. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  25. . . 2009-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  26. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  27. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  28. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  29. . . 2011-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  30. . . 2011-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  31. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  32. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  33. . . 2012-03-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  34. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  35. . . 2012-02-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  36. . . 2012-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  37. . . 2012-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  38. . . 2012-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-09-09.
  39. . . 2012-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  40. . . 2012-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  41. . . 2012-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  42. . . 2012-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  43. . . 2012-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  44. . . 2012-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-16.
  45. . . 2018-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-05.
  46. . . 2012-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-07.
  47. . . 2012-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-08.
  48. . . 2009-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-12.
  49. . Nobel Foundation. 2018-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-07.
  50. (PDF). Nobel Foundation. 2013-10-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-10-10.
  51. . Nobel Foundation. 2014-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-07.
  52. (PDF). Nobel Foundation. İstifadə tarixi: 2014-10-10. [daimi ölü keçid]
  53. (PDF). Nobel Foundation. 2015-10-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-10-05.
  54. . Nobel Foundation. 21 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 8 October 2015.
  55. . Nobel Foundation. 12 September 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 October 2018. ()
  56. . 3 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 October 2018. ()
  57. [www.google.co.id/amp/s/www.bbc.co.uk/news/amp/world-europe-45759221 "Nobel Peace Prize for anti-rape activists Nadia Murad and Denis Mukwege"] (). İstifadə tarixi: 5 October 2018.
  58. . Nobel Foundation. 2020-06-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-10.
  59. Nobel Prize 2019 2020-05-21 at the Wayback Machine
  60. Nobel Prize 2020 2020-10-09 at the Wayback Machine
  61. name="Nobel Chemistry Prize 2020" 2020-10-07 at the Wayback Machine
  62. name="Nobel Chemistry Prize 2020" 2020-10-07 at the Wayback Machine
  63. . 2020-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-13.
  64. Nobel Prize 2021 2021-10-08 at Archive.today
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023