Həzaralar (fars. هزاره‎) — Əfqanıstan əhalisinin 18%-9%-ni təşkil edən, farsdilli xalq.Əfqanıstan İslam Respublikasında kompakt halda, az sayda Pakistanda, İranda, Tacikistanda və digər ölkələrdə yaşayırlar. Sayları təxminən 2,913 milyon nəfərdən – 5,828 milyon nəfərə qədərdir.

Həzaralar
fars. هزاره
 ·  ·
Ümumi sayı
7–8 milyon
Yaşadığı ərazilər
Əfqanıstan Əfqanıstan 4.798.700 – 2.159.400 (2009)
Pakistan Pakistan 545 000
İran İran 283 000
(Qiymətləndirmə 1993)
Dili

Fars dili (Həzara dialekti)

Dini

İslam
Şiə çoxluğu və Sünni azlığı

Dinləri islam, məzhəbləri islam dininin şiə məzhəbidir. Həzaraların azlığı Sünni dininə etiqad edir.dari dilində danışırlar. Kabil-Herat-Həzaracat bölgələrində yaşayırlar. Qismən Qəndəhar, NəngərharBədəxşan bölgələrində də yayılmışlar.

Hazara icma kiçik qız
Kiçik həzara qızı

Tayfaları

  • Şeyxəli
    • Tirələri: əlicam, kəriməli, qara, dövlətbəy, türkmən, parsa, mənsur, şadiuşağı, aşxoca, pəncqavl
  • Besut
    • Tirələri: çoban, abdal, pəhləvan, dövlətbay, qənbərəli, xaliqdad, poladi, mart, paxlun, dehqan, dehmərdəqan, sekpa, demarda, dərbəli, dərviş
  • Dayzəngi
  • Dayzeynət
  • Daykundi
    • Tirələri: dövlətbəy, rövşənbəy, heydərbəy, qauş, barat
  • Qavi
  • Caquri
  • Dayçoban
  • Daymirdad
  • Çura
  • Uruzqan
  • Poladi
  • Daya
  • Zavali
  • Mirodina
  • Sultanəhməd
Azərbaycanca adı adı Tayfa quruluşu Kökəni
Alçin Elcigin?
Attarvala
Baça Qulam
Bəxrin
Barlas Barlaslar
Baymaut Bayatlar (monqollar)
Besut بهسود
Bolağiçi Buryatlar
Borcigay Borucigin
Çilciut ?
Day-Berkə Berh (bərk); Berhe:in ; (-khagan of Golden Horde)
دای چوپان Çobanilər sülaləsi
Xitaylar
دای کندی
دای میرک
دای میرداد
دای زنگی Zəngilər
داله
Qurlat
جاغوری
Calair Cəlayır eli
Cəmşidi جمشیدی
Ciid Uciid?
Cirğai
Kerait
Xalaut
Kalugi
Kirigu (Monqol dilindən?): Xar Xiruge — Çingiz Xanın oyrat generalı
Merket Merkitlər
Maska مسکه
محمد خواجه
Navi بابه
Nayman Naymanlar
Nekpay نیک پای
نیکوداری Neguder
Ongut Onqutlar
پولادا
پشی
قلندر
Qarabaği قرباغی Əfşarlar dövründə Qarabağdan indiki Əfqanıstana köçürülmüş əhalinin nəticələri
قره باتور Monqolca: Xar Baatar (qara bahadur)
Qarluk Uruzgani Qarluqlar
قرقین Xarçin
قطغن Xataqin
Qazak Qazaxlar
Qipçak Qıpçaqlar
Qirğiz Qırğızlar
Qul: monqol/türk sözü;

Bars: leopard (monqolcatürkcə)

تمکی
Tatar Tatarlar (orta əsr monqol tayfa birliyi)
Teleu Telelər
Tului
Tumay
Türkmənlər, Oğuz türkləri
اروزگانی
Uyğur Uyğurlar
Uyşun Usunlar / Vusunlar, uuşin (monqol tayfası), uysın (qazax tayfası)
Uyrat Oyratlar
اوقی
Yamud Yamaat (monqol tayfası), yomut (türkmən tayfası)

İstinadlar

  1. 2010-01-28 at the Wayback Machine Əfqanıstan İslam Respublikasının Mərkəzi Statistika Komitəsinin məlumatlarına əsasən 2009 – cu ildə ölkə əhalisinin cəmi sayı 23993.5 min nəfərdir
  2. Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue|Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: 2007-12-27 at the Wayback Machine.
  3. 2018-10-03 at the Wayback Machine, United Nations High Commissioner for Refugees Statistical Summary Report (retrieved December 27, 2007)
  4. . 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-09.
  5. 2012-07-14 at Archive.today-"Ethnic Groups of Afghanistan"In 1996, approximately 40 percent of Afghans were Pashtun, 11.4 of whom are of the Durrani tribal group and 13.8 percent of the Ghilzai group. Tajiks make up the second largest ethnic group with 25.3 percent of the population, followed by Hazaras, 18 percent; Uzbeks, 6.3 percent; Turkmen, 2.5 percent; Qizilbash, 1.0 percent; 6.9 percent other .
  6. 2009-02-21 at the Wayback Machine...The Hazara are of predominantly turkic ethnic stock. They look like turks and East Asians, but they share a cultural heritage with many of the Turkic peoples of Central Asia. Some scholars speculate that the Hazara are descendants of the warriors that flooded into Central Asia under the command of the infamous and brilliant leader, Ghengis Khan.Most Hazara speak Hazaragi, a variant of the more widely used trade langauge, Dari.
  7. . 2008-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-05-07.
  8. . 2021-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-26.
  9. . 2013-11-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-23.
  10. Ishaq Mohammadi, A Short History of Hazaras in Iran 2022-03-07 at the Wayback Machine
  11. Elizabeth E. Bacon. . 2011-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-13.
  12. The Secret History of the Mongols, chapter V

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023