Amerika Birləşmiş Ştatlarının ərazilərinin tarixi ibtidai insanların e.ə. 15.000-ci illərdə Amerikaya gəlməsi ilə başlamışdır. Çoxlu sayda yerli mədəniyyət formalaşdı, bunlardan bir çoxu XVI əsrdə daha sıx məskunlaşmış həyat tərzindən uzaqlaşaraq başqa yerlərdə yenidən təşkil edilmiş siyasətlərə doğru tranformasiyalardan keçdi. Avropalılar Amerika kolonizasiyasına XV əsrin sonlarından başladı, lakin müasir ABŞ ərazisindəki koloniyaların çoxuna 1600-cü ildən sonra yerləşdilər. 1760-cı ildə on üç ingilis koloniyasında 2,5 milyon insan yaşayırdı. Cənub koloniyaları qul əməyinə əsaslanan təsərrüfat sistemi qurdu və bu səbəbdən Afrikanın milyonlarla əhalisini kölələşdirdi. Fransanı məğlub etdikdən sonra Britaniya hökuməti kolonistlərin yeni vergilərin onların təsdiqinə ehtiyacı olduğuna dair konstitusiya arqumentini rədd edərək, 1765-ci il Möhür aktı da daxil olmaqla bir sıra vergilər tətbiq etdi. Bu vergilərə qarşı müqavimət, xüsusən də 1773-cü ildə Boston çay qonaqlığı parlamentin özünüidarəni dayandırmaq üçün cəza qanunları çıxarmasına səbəb oldu. 1775-ci ildə Massaçusetsdə silahlı münaqişə başladı.

Sakit Okean Adaları Qəyyum Ərazisinə 1994-cü ildə müstəqillik verildikdən sonra ABŞ-nin hazırkı əraziləri

1776-cı ildə Filadelfiyada İkinci Kontinental Konqres "Amerika Birləşmiş Ştatları" olaraq koloniyaların müstəqilliyini elan etdi. General Corc Vaşinqtonun rəhbərlik etdiyi İstiqlal müharibəsində qələbə qazanıldı. 1783-cü il Paris sülh müqviləsi yeni dövlətin sərhədlərini müəyyən etdi. Konfederasiya maddələri mərkəzləşdirilmiş hökumət qurdu, lakin vergiləri toplaya bilmədiyi və icra məmuru olmadığı üçün sabitliyi təmin etməkdə təsirsiz qaldı. Konvensiya 1789-cu ildə qəbul edilmiş yeni Konstitusiyanı yazdı və ayrılmaz hüquqları təmin etmək üçün 1791-ci ildə Hüquqlar haqqında Bill əlavə edildi. İlk prezident Vaşinqton və onun baş müşaviri Aleksandr Hamilton ilə güclü mərkəzi hökumət yaradıldı. 1803-cü ildə Fransadan Luiziana ərazisinin satın alınması ABŞ-nin ərazisini iki dəfə artırdı.

Açıq taledən ruhlanan ABŞ Sakit okean sahillərinə qədər ərazisini artırdı. Ölkə ərazisinə görə böyük olsa da, 1790-cı ildə əhalisi cəmi 4 milyon idi. Qərbə doğru genişlənmə fermerlər və qul sahibləri üçün ucuz torpaq axtarışından qaynaqlanırdı. Köləliyin genişlənməsi getdikcə daha çox mübahisəli oldu və kompromislərlə həll edilən siyasi və konstitusional döyüşləri qızışdırdı. Köləlik 1804-cü ildə Meyson-Dikson xəttinin şimalındakı bütün ştatlarda ləğv edildi, lakin cənubdakı ştatlar cənub iqtisadiyyatına hakim olan kənd təsərrüfatını dəstəkləmək üçün köləliyi davam etdirdi. 1860-cı ildə Avraam Linkolnun prezident seçilməsi ilə başlayan vətəndaş müharibəsi cənub ştatlarının ittifaqdan ayrılaraq öz köləlik tərəfdarı olan Amerika Konfederativ Ştatlarını yaratmaqla başladı. 1865-ci ildə Konfederativlərin məğlubiyyəti köləliyin ləğvinə səbəb oldu. Müharibədən sonrakı Yenidənqurma dövründə azad olunmuş kişi qullara səs vermə hüququ verildi. Milli hökumət daha da gücləndi və fərdi hüquqları qorumağa başladı. Lakin ağdərili cənublu Demokratlar 1877-ci ildə səsvermənin əsasən hərbiləşdirilmiş şəkildə yatırılması yolu ilə Cənubda öz siyasi güclərini bərpa etdikdə, ağdərililərin üstünlüyünü qorumaq üçün Cim Krou qanunlarını, eləcə də irqə əsaslanan ayrı-seçkiliyi qanuniləşdirən və əksər afroamerikalıların ictimai həyatda iştirakının qarşısını alan yeni ştat konstitusiyalarını qəbul etdilər.

ABŞ sahibkarlıq və sənayeləşmə bumu və milyonlarla miqrant işçi və fermerin gəlişi nəticəsində XX əsrin əvvəlində dünyanın qabaqcıl sənaye gücünə çevrildi. Milli dəmir yolu şəbəkəsi hazırlandı və irimiqyaslı mədən və fabrikalar quruldu. Korrupsiya, səmərəsizlik və ənənəvi siyasətə qarşı olan kütləvi narazılıq 1890-cı illərdən 1920-ci illərə qədər Proqressiv hərəkatı canlandırdı, eləcə də federal gəlir vergisi, senatorların birbaşa seçilməsi, bir çox yerli xalqa vətəndaşlıq verilməsi, spirtli içki qadağasıqadınların seçki hüququ kimi islahatlara səbəb oldu. Birinci Dünya müharibəsində başlanğıcda birtərəf olan ABŞ 1917-ci ildə Almaniyaya müharibə elan etdi və sonrakı il Antanta dövlətlərinin zəfərini maliyyələşdirdi. Kükrəyən iyirmilərdən sonra 1929-cu il birja çöküşü on il davam edəcək olan dünya miqyaslı Böyük böhranın başlanğıcı oldu. Prezident Franklin Ruzvelt işsizlərə kömək, fermerlərə dəstək, sosial təhlükəsizlik və ortalama əmək haqqı da daxil olmaqla yeni kurs proqramlarını qüvvəyə mindirdi. Yaponiyanın Pörl-Harbora hücumundan sonra ABŞ İkinci Dünya müharibəsinə girərək Anti-Hitler koalisiyasını maliyyələşdirmiş və Avropa cəbhəsində Nasist AlmaniyasıFaşist İtaliyasının məğlub olmasına dəstək göstərmişdir. ABŞ-nin iştirakı Sakit Okean müharibəsində Yaponiya imperiyasını məğlub etmək üçün Hiroşima və Naqasakidə yeni icad edilmiş amerikan nüvə silahlarından istifadə etməklə kuliminasiya nöqtəsinə çatdı.

ABŞ və SSRİ İkinci Dünya müharibəsindən sonra iki hegemon güc olaraq meydana çıxdı. Soyuq müharibədə iki ölkə silahlanma yarışı, kosmik yarış, təbliğat kampaniyalarıvasitəçilik müharibələrində mübarizə apardı. 1960-cı illərdə böyük miqyaslı mülki hüquqular hərəkatı sayəsində afro-amerikalıların səs vermə və hərəkət azadlığı kimi konstitusional hüquqlarını təmin edən sosial islahat dalğası qüvvəyə mindi. 1980-ci illərdə Ronald Reyqanın prezidentliyi dövründə ABŞ siyasəti vergi və dəyişikliklərin azaldılması istiqamətində yenidən quruldu. Soyuq müharibə 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılması ilə başa çatdı və ABŞ dünyanın tək hegemon dövləti oldu. Soyuq müharibədən sonra xarici siyasət, xüsusilə də 11 sentyabr hücumlarından sonra əsasən Orta Şərqə yönəlmişdir. XXI əsrin əvvəllərində ABŞ-də dünyaya mənfi təsir göstərən Dünya iqtisadi böhranıCOVID-19 pandemiyası yaşandı.

Aborigenlər

 
Buzsuz dəhlizin və xüsusi paleohindi məntəqələrinin təxmini yeri (Klovis nəzəriyyəsi)

Amerikan aborigenlərinin Amerika qitəsinə və hazırkı ABŞ ərazisinə ilk gəlişi və məskunlaşması dəqiq bilinmir. Başlıca nəzəriyyəyə görə, Avrasiyadan gələn insanlar Sibirlə hazırkı Alyaska arasındakı quru körpü olan Beringiyadan keçərək cənuba tərəf Amerikaya yayılmışdır. Bu köç 30.000 il əvvəl başlamış və 10.000 il əvvələ qədər, hansı ki, quru körpünün buzların əriməsi ilə dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi nəticəsində su altında qaldığı vaxta qədər davam etmiş ola bilər. adlandırılan bu aborigenlər qısa müddətdə mədəni cəhətdən müxtəlif yüzlərlə yaşayış məntəqəsi və ölkə qurmuşdur.

Kolumbaqədərki sivilizasiya Üst Paleolit dövründəki ilkin məskunlaşmadan başlayaraq erkən müasir dövrdə Avropa müstəmləkəçiliyinə qədər davam edən, Amerika qitəsində Avropa təsirlərinin görünməsindən əvvəlki bütün dövrlərini özündə birləşdirir. Termin texniki olaraq Xristofor Kolumbun 1492-ci ildə səyahətindən əvvəlki dövrə aid edilsə də, praktikada bu termin əsasən Kolumbun ilk gəlişindən onilliklər və ya əsrlər sonra baş vermiş olsa belə, avropalılar tərəfindən fəth edilənə və ya əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənənə qədər Amerikanın yerli mədəniyyətlərinin tarixini əhatə edir.

Paleohindilər

 
Alfred Kreberə görə, Kolumbaqədərki Şimali Amerikanın mədəni əraziləri

E.ə. 10.000-ci ildə insanlar Şimali Amerikada nisbətən daha yaxşı məskunlaşmışdılar. İlk başlarda paleohindilər mamont kimi Buzlaq dövrünün ovladılar, lakin onların nəsli tükənməyə başladıqda insanlar qida mənbəyi kimi bizonlardan istifadə etdilər. Getdikcə meyvələr və toxumlar üçün qida axtarmaq ovçuluğun alternativinə çevrildi. Orta Meksikadakı paleohindilər e.ə. 8.000-ci il civarında qarğıdalı, lobya və balqabaq becərməyə başlayaraq Amerikada təsərrüfatla məşğul olan ilk insanlar oldular. Bunun haqqındakı məlumat nəhayət şimala tərəf yayılmağa başladı. E.ə. 3.000-ci ildə ArizonaNyu-Meksiko vadilərində insanlar qarğıdalı becərməyə başlamış, ardınca ibtidai suvarma sistemləri və ilk kəndləri yaradılmışdır.

Müasir ABŞ ərazisindəki ən qədim mədəniyyətlərdən biri Klovis mədəniyyətidir. Bu mədəniyyət ilk növbədə Klovis ucu adlanan yivli nizə uclarının istifadəsi ilə tanınır. E.ə. 9.100—8.850-ci illərdə Şimali Amerikanın çox hissəsinə yayılmış bu mədəniyyət Cənubi Amerikada da görülmüşdür. Bu mədəniyyətə aid əsərlər ilk dəfə 1932-ci ildə Nyu-Meksiko ştatının şəhərinin yaxınlarında tapılmışdır. Folsom mədəniyyəti də oxşardır, lakin o, Folsom ucunun istifadəsi ilə tanınır.

Linqivistiklər, antropoloqlar və arxeoloqların müəyyən etdiyi növbəti köç e.ə. 8.000-ci il civarında baş vermişdir Bu köç e.ə. 5.000-ci ildə çatmış na-dene dillərində danışan xalqları əhatə edir. Buradan boyunca və daxili ərazilərlə köç etmiş, eləcə də kəndlərində sadəcə mövsumi olaraq yayda ovçuluq və balıqçılıq, qışda isə qida toplamaq üçün istifadə edilən çox ailəli böyük məntəqələr inşa etmişdirlər. E.ə. 5.000—e. 600-cü illərində yaşamış digər bir qrup olan insanları arxaik cənub-qərbinin bir hissəsi idi.

Kurqan inşaatçıları və anasazilər

  Əsas məqalələr: və
 
yerləşən kurqanı (UNESCO Ümumdünya irsi)
 
yerləşən (UNESCO Ümumdünya irsi)

e.ə. 600-cü il civarında böyük ölçülü kurqanlar tikməyə başladılar. Onlar bilinən ən qədim kurqan inşaatçılarıdır, lakin ABŞ-də bu mədəniyyətdən də qədim kurqanlar vardır. Luizianada yerləşən e.ə. 3.500-cü ilə aid 11 kurqandan ibarət kompleksdir. inşa etdiyi e.ə. 1.700-cü ilə aid kurqan kompleksidir. Bu kurqanlar çox güman ki, dini məqsədlə tikilmişdi.

Adenalılar geniş ərazidə alət və mal ticarəti ilə məşğul olan güclü xalq olan daxil oldular. Onlar Adenanın kurqan inşa etmək adətini davam etdirdilər. Cənubi Ohayodakı keçmiş ərazilərinin nüvəsində hələ də mövcud olan bir neçə min kurqanın qalıqları mövcuddur. Houpvell "Houpvell mübadilə sistemi" adlanan və ən böyük dərəcədə indiki Cənub-Şərqdən Ontario gölünün Kanada tərəfinə qədər uzanan ticarət sisteminin əsasını qoymuşdur. Bizim eranın 500-cü ilində houpvellilər də daha böyük daxil olmuş və yoxa çıxmışdırlar.

Missisipilər geniş qəbilə qrupu idi. Ən mühüm şəhəri indiki Missuri ştatının Sent-Luis şəhərinin yaxınlığında yerləşən idi. Bu şəhər XII əsrdə kuliminasiya nöqtəsinə çatanda əhalisinin sayı təxminən 20.000 nəfər idi, belə ki, bu say o vaxtkı Londonun əhalisindən daha çox idi. Bütün şəhər 30 metr hündürlükdə olan kurqanının ətrafında toplanmışdı. Kaxokiya həmin dövrün bir çox şəhər və kəndi kimi ovçuluq, qida toplama, ticarət və təsərrüfatla məşğul idi. Həmçinin mayyalılar kimi cənub xalqlarından təsirlənərək kölələr və insan qurban etmək ilə təbəqələşmə sistemi yaratmışdılar.

e.ə. 900-cü il civarında daşdan və kərpicdən pueblolar inşa etməyə başlamışdı. yerləşən nümunəsindən göründüyü kimi bu bina tipli tikililər əsasən qaya üz inşa edilmişdir. Bəziləri şəhər böyüklüyündə olmuşdur. Nyu-Meksikodakı boyunca uzanan vaxtıykən 800 otaqdan ibarət olmuşdur.

Şimal-qərb və şimal-şərq

  Əsas məqalələr: və
 
Kiks.ádi klanına aid K'alyaan totem dirəyi 1804-cü il həlak olanlarının xatirəsinə ucaldılmışdır.

çox güman ki, Amerikanın ən zəngin yerliləri idi. Bu ərazidə bir çox müxtəlif mədəni qrup və siyasi qurumlar inkişaf etdi. Onların hamısı müəyyən inancları, adət-ənənələri və təcrübələri, məsələn, qızılbalığın mənbə və mənəvi simvol kimi mərkəzi rol oynamasını paylaşırdılar. Bu ərazidə hələ e.ə.1.000-ci ildə daimi kəndlər inkişaf etməyə başladı və bu icmalar adlandırılan hədiyyə ziyafəti ilə qeyd olunurdu. Bu məclislər adətən ucaldılması və ya yeni rəisin qeyd olunması kimi xüsusi hadisələri qeyd etmək üçün təşkil edilirdi.

Müasir Nyu-Yorkun yuxarı hissələrində yaşayan irokezlər XV əsrin ortalarında Oneyda, , Onondaqa, KayuqaSeneka qəbilələrindən ibarət konfederasiya qurdular. Bu sistem güclü, mərkəzi Avropa monarxiyalarından fərqlənən federasiya növü idi. Hər qəbilənin 50 başçısından ibarət qrupda yerləri var idi. Onlarının mədəniyyətinin ABŞ hökumətinin inkişafında siyasi fikirə töhfə verdiyi irəli sürülmüşdür. İrokezlər güclü idi, belə ki, bir çox qonşu qəbilə ilə, daha sonra avropalılarla döyüşmüşdülər. Əraziləri genişləndikcə , , və Omaha xalqları da daxil olmaqla daha kiçik qəbilələr daha da qərbə doğru getməyə məcbur oldu.

Yerli havaylılar

  Əsas məqalələr: və

Havayda ilk insanların məskunlaşmasının dəqiq tarixi mübahisəli mövzudur. Lakin ilk məskunlaşmanın böyük ehtimalla eramızın 940—1130-cu illərində baş tutduğu qəbul edilir. Eramızın 1200-cü ili civarında kəşfiyyatçıları ərazini kəşf edərək burada məskunlaşdılar və yeni kasta sistemi qurmağa başladılar. Bu, 600 il sonra ingilislərin gəlişinə qədər dünyanın qalan hissəsindən böyük ölçüdə ayrı qalacaq Havay sivilizasiyasının yüksəlişini qeyd etdi. İngilis kəşfiyyatçı Ceyms Kukun rəhbərliyindəki avropalılar 1778-ci ildə Havay adalarına gəldi. Bu hadisədən sonrakı beş il ərzində Avropa hərbi texnologiyası ada qrupunun əksəriyyətini fəth etməyə və nəticədə qurulması ilə ilk dəfə adaları birləşdirməsinə kömək etmişdir.

Puerto-Riko

  Əsas məqalələr: və

Puerto-Riko adası porto-ferro insanının qalıqlarına qədər gedib çatan ən azı 4.000 illik tarixə sahibdir. başlayaraq ardıcıl yerli miqrasiyalar yerli əhalini əvəzləmiş və ya onları öz tərkibinə qatmışdır. 1000-ci ildə Aravak xalqı Kiçik Antil adaları vasitəsilə Cənubi Amerikadan gəlmişdi, bu köçkünlər 1493-cü ildə ispanların qarşılaşdığı olacaqdılar. Avropa ilə təmas qurulanda 30.000—60.000 arasında yerli əhaliyə Kasik adlı tək bir rəis başçılıq edirdi. Kolonizasiya sərt enkomyenda sistemi və Köhnə Dünya xəstəliklərinin səbəb olduğu epidemiyalar səbəbindən yerli xalqın məhv olması ilə nəticələndi. Puerto-Riko 1898-ci ildə ABŞ-yə ilhaqına qədər İspaniyanın bir hissəsi olaraq qaldı.

Avropalıların gəlişi (t. 1000–1763)

  Əsas məqalə:
 
Plymouth limanındakı gəmisi. , karavellalar və ilk avropalıları Amerikaya gətirmişdir.

Skandinaviya kəşfiyyatı

  Əsas məqalə:

Avropada Amerika haqqında yazılmış ən qədim yazılı mənbə orta əsrlər tarixçisi 1075-ci ildə yazdığı və adlandırdığı tarixi əsərdə mövcuddur. Həmçinin 1000-ci illərdə baş vermiş hadisələr haqqında XIII əsrə aid skandinav da Amerikadan bəhs edilir. Amerikada müstəmləkəsinə aid ən əsaslı arxeoloji sübut Kanadada, xüsusilə də yerləşir və təqribən 1000-ci ilə aid edilir. Skandinav tədqiqatçılarının Yeni İngiltərədə və digər şərq sahillərində də quruya çıxıb-çıxmadığına dair əhəmiyyətli elmi mübahisələr vardır. 1925-ci ildə Prezident Kalvin Kulic Leyf Eriksson (təxminən 970—1020-ci illər) adlı skandinav tədqiqatçının Amerikanı kəşf etmiş ilk avropalı olduğunu elan etmişdir.

Erkən müstəmləkələr

İspanlar Amerika qitəsini 1492-ci ildə kəşf etdi. Böyük Avropa dövlətlərinin dəstəklədiyi kəşfiyyat dövründən sonra ilk ingilis məntəqəsi 1607-ci ildə quruldu. Avropalılar Amerikaya at, mal-qara və donuz gətirdilər, qarşılığında isə Avropaya qarğıdalı, hind quşu, pomidor, kartof, tütün, lobya və balqabaq apardılar. Bir çox tədqiqatçı və erkən köçənlər Amerikada yeni xəstəliklərə məruz qaldıqdan sonra öldü. Lakin müstəmləkəçilərin daşıdığı yeni Avrasiya xəstəliklərinin, xüsusən də çiçəkqızılca xəstəliyinin təsiri yerli amerikalılar üçün daha pis idi, çünki onlara qarşı immunitetləri yox idi. Onlar epidemiyalardan əziyyət çəkirdilər və adətən geniş miqyaslı Avropa məskunlaşması başlamazdan əvvəl çoxu öldü. Cəmiyyətləri ölümlərin miqyasının böyüklüyünə görə dağıldı və məhv oldu.

İspan müstəmləkəçiliyi

  Əsas məqalə:
 
Kolumbun Haiti adasına enişi

Xristofor Kolumbun ekspedisiyaları (1492-ci ildə başlayan) indiki ABŞ əraziləri olan Puerto-RikoABŞ Vircin adalarının bir hissəsi də daxil olmaqla Karib hövzəsində mülklər qurmasından sonra ispan səyyahları skandinavlardan sonra indiki ABŞ ərazisinə çatmış ilk avropalılar idi. Xuan Ponse de Leon 1513-cü ildə gəlib çatdı. İspan ekspedisiyaları qısa müddət ərzində Appalaç dağları, Missisipi çayı, Böyük KanyonBöyük Düzənliklərə çatdı.

1539-cu ildə Hernando de Soto Cənub-Şərqi geniş şəkildə kəşf etdi. Bundan bir il sonra qızıl axtarışı üçün Arizonadan Kanzasın mərkəzinə qədər kəşf etdi. Koronadonun qrupundan qaçan atlar Böyük Düzənliklərə yayıldı və düzənlik hindliləri bir neçə nəsil ərzində at sürməyi mənimsədilər. Kiçik ispan məntəqələri sonda San-Antonio, Albukerke, Tuson, Los-AncelesSan-Fransisko kimi böyük şəhərlərə çevrildi.

Holland müstəmləkəçiliyi

  Əsas məqalə:
 
Yeni Amsterdam, təqribən 1626-cı il

Niderland Ost-Hind Şirkəti 1609-cu ildə səyyah Henri Hudzonu Asiyaya gedən Şimal-Qərb keçidi axtarmaq üçün göndərdi. Şirkət faydalanmaq üçün 1621-ci ildə yaratmışdır. yanlış idarəetməsi və amerikan yerlilərinin münaqişələri səbəbindən başlanğıcda inkişaf zəif idi. Hollandlar Manhetten adasını amerikan yerlilərindən 24 ABŞ dolları qarşılığında aldıqdan sonra bu ərazini Yeni Amsterdam adlandırdılar. Yeni Amsterdam Yeni Niderlandın paytaxtı oldu. Şəhər sürətlə genişləndi, eləcə də 1600-cü illərin ortalarında mühüm ticarət mərkəzi və limana çevrildi. Hollandların kalvinist olmasına və Amerikada kalvinist kilsəsi qurmağına baxmayaraq, onlar digər dinlərə və mədəniyyətlərə qarşı tolerant idilər. Həmçinin şimaldakı irokezlərlə ticarət aparırdılar.

Koloniya ingilislərin genişlənməsinə maneə rolunu oynadı və nəticədə bir sıra müharibələr aparıldı. Müstəmləkə 1664-cü ildə olaraq Britaniya tərəfindən ələ keçirildi və paytaxtı Nyu-York adlandırıldı. Yeni Niderland Amerikanın mədəni və siyasi həyatında dini tolerantlıq, eləcə də şəhər yerlərində ağıllı ticarət və kənd yerlərində kənd ənənəçiliyi ilə bağlı qalıcı bir miras qoydu ( hekayəsi ilə xarakterizə olunur). Niderland əsilli ABŞ-nin tanınmış şəxsləri arasında Martin Van Buren, Teodor Ruzvelt, Franklin Delano RuzveltEleanora Ruzvelt yer alır.

İsveç müstəmləkəçiliyi

  Əsas məqalə: Yeni İsveç
 
Nothnagle Log House ABŞ-dəki ən qədim taxta tikilidir.

İsveç imperiyasının ilk illərində isveç, holland və alman səhmdarları Şimali Amerikada xəz və tütün ticarəti aparmaq üçün Yeni İsveç Şirkətini qurdular. Şirkətin ilk ekspedisiyasına 1626—1631-ci illərdə Yeni Niderlandın qubernatoru olmuş, lakin Niderland hökuməti ilə mübahisə etdikdən sonra ayrılmış rəhbərlik etdi. Bu ekspedisiya 1638-ci ilin martında endi. Məskunlar indiki Delaver ştatının şəhərinin yerləşdiyi ərazidə qülləsini tikdilər. Həmçinin hər iki tərəfindəki mülkiyyət üçün yerli qruplarla razılaşmalar qurdular.

Növbəti on il ərzində əlavə 12 ekspedisiya İsveç imperiyasından (hazırkı Finlandiya, Estoniya və Latviyanın bəzi hissələri, eləcə də Norveç, Rusiya, Polşa və Almaniyanı da əhatə edən) məskunları Yeni İsveçə gətirdi. Koloniya indiki Merilend, PensilvaniyaNyu-Cersiyə qədər çatan bir çox fermadan əlavə 19 daimi yaşayış məntəqəsi qurdu. Bu müstəmləkə qonşu Yeni Niderlanddan gələn holland işğalından sonra 1655-ci ildə Yeni Niderlandın tərkibinə qatıldı.

Fransız müstəmləkəçiliyi

 
Florida ştatının şəhərində yerləşən San Pablo Bastion 1683-cü ildə tamamlanmışdır.

1524-cü ildə Şimali Karolinaya gələrək üzən ilk avropalı oldu. 1540-cı illərdə fransız hugenotları Florida ştatının indiki Ceksonvill şəhərinin yaxınlığındakı Fort-Karolinada məskunlaşdılar. 1565-ci ildə rəhəbrliyindəki ispan qüvvələri bu məntəqəni dağıdıb ABŞ-a çevriləcək ilk ispan qəsəbəsini — qurdu.

Fransızların çoxu Kvebek və (müasir Kanada) yaşayırdı, lakin Böyük göllər və Ortaqərb boyunca amerikan yerliləri ilə əhatəli ticarət əlaqələri qururdular. Missisipi və boyunca kiçik kəndlərdə yaşayan fransız müstəmləkəçiləri Körfəz sahillərindəki yaşayış məntəqələri üçün taxıl mənbəyi kimi xidmət edən əkinçi icmalarında yaşayırdılar. Fransızlar Nyu-Orlean, MobilBiloksi şəhərlərində məskunlaşdılar, eləcə də Luizianada plantasiyalar qurdular.

İngilis müstəmləkəçiliyi

  Əsas məqalə:
 
İngilis kəndliləri Şimali Karolinanın şərqində yerləşir, 1713-cü il.

Frensis Dreykin Yeni Dünyanı tərk edən ispan xəzinə gəmilərinə basqınları ilə cəlb olunan ingilislər 1600-cü illərdə şərq sahili boyunca torpaq zolağında məskunlaşdılar. Şimali Amerikadakı ilk ingilis koloniyasını Volter Reli 1585-ci ildə Roanokda qurdu, lakin bu müstəmləkə uğursuz oldu. Növbəti cəhd 20 il sonra baş verəcəkdi.

İlk ingilis koloniyalarını gəlir güdən şəxsi qruplar qurmuşdu. Bu koloniyalar aclıq, xəstəlik və amerikan yerlilərinin hücumlarına məruz qalmışdı. Köçərilərin çoxu dini azadlıq axtaran ya da siyasi təzyiqdən qaçan insanlar, eləcə də Sənaye inqilabı nəticəsində didərgin düşmüş kəndlilər ya da sadəcə macəra və fürsət axtarışında olanlar idi. 1610-cu illərin sonlarından inqilaba qədərki dövr ərzində ingilislər Amerika koloniyalarına təxminən 50.000—120.000 göndərmişdi.

Bəzi ərazilərdə yerli amerikalı yerlilər kolonistlərə yerli məhsulu necə əkib biçməyi öyrədirdilər. Digərlərində isə kolonistlərə hücum etdilər. Meşələr kifayət qədər tikinti materialı və odun ehtiyatı təmin edirdi. Təbii girişlər və limanlar sahilləri əhatə edərək Avropa ilə əsas ticarət üçün asan limanlar təmin edirdi. Hindi müqaviməti və daxili hissələrdə aşkar edilmiş Appalaç dağları səbəbindən yaşayış məntəqələri sahilə yaxın qaldı.

Ceymstaunda ilk məntəqələr

  Əsas məqalələr: Ceymstaun (Virciniya)
 
1622-ci ildə Ceymstaun qətliamı

İlk uğurlu ingilis koloniyası olan Ceymstaunu 1607-ci ildə Virciniyadakı üzərində qurmuşdu. Kolonistlər qızıl axtarışı ilə məşğul idi. Kapitan Con Smit ilk ildə Ceymstaunu bütöv saxladı və iki il sonra İngiltərəyə qayıdanda koloniya anarxiyaya düşdü, hətta dağılma təhlükəsi ilə qarşılaşdı. 1612-ci ildə Qərbi Hindistandan gələn tütün ticarətinə başladı və 1614-cü ildə ilk göndəriş Londona çatdı. Bu koloniya on il ərzində Virciniyanın əsas gəlir mənbəyi oldu.

1624-cü ildə xəstəlik və hindi hücumlarından, o cümlədən 1622-ci il Ceymstaun qətliamından sonra kral I Ceyms Virciniya Şirkətinin nizamnaməsini ləğv etdi və Virciniyanı kral koloniyasına çevirdi.

Yeni İngiltərə müstəmləkələri

  Əsas məqalələr: və
 
"Plimutda ilk Şükran" (The First Thanksgiving at Plymouth), 1914-cü il, Pilgrim Hall muzeyi, , Massaçusets

Yeni İngiltərədə ilk növbədə dini təqiblərdən qaçan puritanlar məskunlaşmışdı. Pliqremlər 1620-ci ildə Meyflauer gəmisi ilə Virciniyaya tərəf yola çıxdılar, lakin fırtına nəticəsində istiqamətləri dəyişdi və gəldilər, burada mövcud olan sosial qanunları qəbul etdilər. Plimutdakı ilk qışda pliqremlərin təxminən yarısı öldü. Ceymstaun kimi Plimut da xəstəlik və aclıqdan əziyyət çəkirdi, lakin yerli vampanoaq hindiləri kolonistlərə qarğıdalı becərməyi öyrədirdilər.

Plimutun ardınca 1630-cu ildə puritanlar və gəldi. Onlar İngiltərədən ayrı bir özünüidarə nizamnaməsini qorudular və qurucu qubernator seçdilər. Vintropun yerli amerikalılara qarşı rəftarına və dini dözümsüzlüyünə qarşı çıxaraq din azadlığı əsasında Providens plantasiyaları, daha sonra qurdu. Digər kolonistlər vadisində, həmçinin indiki Nyu-HempşirMen sahillərində yaşayış məntəqələri qurdular. 1637-ci ildə Pekot müharibəsi və 1675-ci ildə Kral Filip müharibəsi başda olmaqla amerikan yerlilərinin hücumları davam etdi.

Yeni İngiltərə kənd təsərrüfatı üçün əlverişsiz olan dağlıq ərazilərinə görə ticarət və sənaye mərkəzinə çevrildi. Çaylardan taxıl dəyirmanlarını və mişar dəyirmanlarını gücləndirmək üçün istifadə edildi və çoxsaylı limanlar ticarəti asanlaşdırıldı. Bu sənaye mərkəzlərinin ətrafında bir-biri ilə sıx əlaqəli kəndlər inkişaf etdi və Boston Amerikanın ən mühüm limanlarından biri oldu.

Orta müstəmləkələr

  Əsas məqalə:
 
və hindlilər arasında Pensilvaniya koloniyasında Penn müqaviləsi

1660-cı illərdə , və keçmiş holland ərazisi olan Yeni Niderlandda yaradıldı. Onlar geniş şəkildə etnik və dini müxtəlifliklə xarakterizə olunurdu. Həmçinin Nyu-Yorkdakı irokezlər avropalılarla illərlə xəz ticarəti aparıb güclənərək güclü İrokez Konfederasiyası qurdular.

Bu regiondakı sonuncu koloniya 1681-ci ildə , və amişlər də daxil olmaqla dini müxaliflər üçün yuva kimi qurduğu idi. Koloniyanın paytaxtı Filadelfiya qısa müddət ərzində dokları və kərpic evləri ilə dominant ticarət mərkəzinə çevrildi. Kvakerlər şəhərdə məskunlaşdılar, alman köçərilər Pensilvaniya təpələri və meşələrinə köç etdilər, şotland-irlandlar isə uzaq qərb sərhədinə tərəf irəlilədilər.

Cənub müstəmləkələri

  Əsas məqalə:
 
"Qədim plantasiya" (The Old Plantation), Cənubi Karolina, təqribən 1790-cı il.

Əksəriyyəti kənd yerləri olan Yeni İngiltərə və orta müstəmləkələrlə kəskin şəkildə ziddiyyət təşkil edirdi. Virciniyadan sonra Yeni İngiltərənin cənubundakı ikinci ingilis koloniyası 1632-ci ildə katolik cənnəti kimi qurulan idi. Bu iki koloniyanın iqtisadiyyatı tamamilə fermerlər və əkinçilərə əsaslanırdı. Əkinçilər Virciniyanın Tidewater regionunda qul əməyi ilə kütləvi plantasiyalar qurdular.

1670-ci ildə quruldu və Çarlston regionun ən böyük ticarət limanına çevrildi. Virciniyanın iqtisadiyyatı tütünə əsaslanırdı, Karolina isə daha diversifik idi, hansı ki, düyü, indiqo və taxta-şalban da ixrac edirdi. 1712-ci ildə iki hissəyə ayrılaraq və yaradıldı. On üç koloniyanın sonuncusu olan 1732-ci ildə ispan Floridasına sərhəd, eləcə də keçmiş məhkumlar və yoxsullar üçün islahat koloniyası kimi qurmuşdu.

Din

  Əsas məqalə:
 
Con Qedsbi Çapmanın "Pokahontasın vəftizi" (Baptism of Pocahontas) əsəri (1840-cı il) ABŞ Konqres Binasının rotundasında nümayiş etdirilir.

Dindarlıq 1740-cı illərdə və kimi moizəçilərin rəhbərlik etdiyi dini oyanış olan sonra daha çox genişləndi. Oyanışdan təsirlənən amerikan Müqəddəs ruhun ilahi enişlərinə və yeni inananlara tanrıya güclü məhəbbət aşılayan ibadətlərə yeni bir vurğu əlavə etdilər. Oyanışlar bu əlamətləri əhatə edirdi və yeni yaradılmış yevangelizmi erkən respublikaya daşıyaraq 1790-cı illərin sonlarında üçün zəmin yaratdı. İlkin mərhələlərdə cənubdakı və baptistlər kimi evangelistlər dini azadlıq və köləliyin ləğvi üçün moizələr oxumuş, bir çox qulun dinini dəyişdirmiş və bəzilərini moizəçi kimi tanımışdılar.

Hökumət

  Əsas məqalə:

On üç koloniyanın hər biri bir qədər fərqli hökumət strukturuna sahib idi. Hər bir koloniya Londondan təyin edilmiş və icra hakimiyyətinə nəzarət edən qubernator tərəfindən idarə olunurdu, həmçinin vergilərə səs vermək və qanunlar hazırlamaq üçün yerli olaraq seçilmiş qanunverici orqana əsaslanırdı. XVIII əsrdə Amerika koloniyaları bol miqdarda torpaq və qida mənbəyi ilə birlikdə aşağı ölüm nisbətləri nəticəsində çox sürətlə inkişaf edirdi. Koloniyalar Britaniyanın əksər hissəsindən daha zəngin idi və davamlı immiqrant axını, xüsusən də müqaviləli qulluqçu kimi gələn yeniyetmələri cəlb edirdi.

Köləlik

  Əsas məqalə:
 
XVIII əsrə aid Müqaviləli köləlik sertifikatı. Ən azı 500.000 avropalı Şimali Amerikaya müqaviləli kölə kimi gəldi, bu təcrübə koloniyalarda köləliyin artmasından sonra azaldı.

Müstəmləkə Amerikasına gələn avropalıların yarısından çoxu kimi gəlmişdir. Amerikaya səyahət xərclərini çox az adam ödəyə bilirdi, buna görə də bu pulsuz əmək forması Amerikaya köçmək üçün yaxşı vasitə idi. İnsanlar adətən 4-7 illik müəyyən xidmət müddətini nəzərdə tutan müqavilə imzalayaraq qarşılığında Amerikaya gəlir və xidmətləri başa çatdıqda torpaq alırdı. Bəzi hallarda gəmi kapitanları kasıb miqrantların çatdırılması üçün mükafat alırdılar, buna görə də həddindən artıq vədlər və adam oğurluğu adi hal almışdı. Virciniya Şirkəti və Massaçusets Körfəzi Şirkəti də müqaviləli kölə əməyindən istifadə etmişdir.

İlk afrikalı kölələr Ceymstaunun qurulmasından 12 il sonra, 1619-cu ildə Virciniyaya gətirildi 1660-cı illərdə tütün və düyü plantasiyalarında işçi qüvvəsinə tələbat artdıqca, əvvəlcə öz azadlığını satın ala biləcək müqaviləli kölələr kimi qəbul edilən köləlik institutu sərtləşməyə başladı və qeyri-iradi köləlik ömürlük oldu. Köləlik o dövrdə "qara irq" kimi görülən qəhvəyi dəri rəngi ilə eyniləşdirildi və kölə qadınların uşaqları kölə kimi doğuldu (partus sequitur ventrem ("doğulan ana bətninin ardıcılıdır")). 1770-ci illərdə afrikalı kölələr amerikan əhalisinin beşdə birini təşkil edirdi.

Koloniyaların fransız və ispan güclərinə qarşı ingilis hərbi dəstəyinə ehtiyacı olduğu müddətcə İngiltərədən müstəqillik məsələsi ortaya çıxmadı. Bu təhlükələr 1765-ci ildə yox oldu. Lakin London merkantilizm kimi tanınan siyasət çərçivəsində Amerika koloniyalarını əsas ölkənin maraqları üçün mövcudluğunu görməyə davam etdi.

Müstəmləkə Amerikası köləlik və müqaviləli köləlik kimi məcburi əmək formalarından istifadə edən ciddi işçi çatışmazlığı ilə tanınırdı. Britaniya müstəmləkələri həm də parlament qanunlarının ciddi şəkildə icrasından qaçmaq siyasəti ilə diqqət çəkirdi. Bu hal avropalı qurucularından fərqli bir amerikan ruhunun formalaşmasına imkan yaratmışdır.

Qeydlər

  1. "Həmçinin o, [yəni Danimarka kralı (hökmdarlıq illəri 1047—1076-cı illər)] bu okeanda bir çoxları tərəfindən kəşf edilmiş daha bir adanın adını çəkdi ki, bu adanı "Vinland" adlandırırlar, çünki orada üzümlər yabanı şəkildə böyüyür və ən yaxşı şərabın hazırlanmasında istifadə olunur. Orada əkilməmiş məhsulların bolluğunu xəyali fikirlərdən yox, danimarkalıların həqiqi hekayələrindən öyrənirik."

İstinadlar

  1. . ScienceDaily. October 29, 2007. February 25, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: March 12, 2011.
  2. . səh. 6
  3. . smarthistory.org. 2022-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-16.
  4. Dumond, D. E. . American Anthropologist. 71 (5). 1969: 857–863. doi:. JSTOR .
  5. Leer, Jeff; Hitch, Doug; Ritter, John. Interior Tlingit Noun Dictionary: The Dialects Spoken by Tlingit Elders of Carcross and Teslin, Yukon, and Atlin, British Columbia. : Yukon Native Language Centre. 2001. ISBN 1-55242-227-5.
  6. . Ohio History Central. June 4, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: December 31, 2015.
  7. . Encyclopædia Britannica. April 29, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: June 4, 2012.
  8. Woods, Thomas E. . Crown Forum. 2007. səh. 62. ISBN 978-0-307-34668-1. January 1, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: December 31, 2015.
  9. Wright, R. Stolen Continents: 500 Years of Conquest and Resistance in the Americas. Mariner Books. 2005. ISBN 978-0-618-49240-4.
  10. . səh. 107–128
  11. Burns, LF. . Oklahoma Encyclopedia of History and Culture. January 2, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 29, 2010.
  12. DYE, THOMAS S. . Archaeology in Oceania. 46 (3). 2011: 130–138. doi:. ISSN .
  13. Kirch, Patrick. . 2023-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-14.
  14. Conte, Eric; Anderson, Atholl. . Asian Perspectives. 42 (1). 2003: 155–160. doi:. :. ISSN .
  15. ANDERSON, ATHOLL; LEACH, HELEN; SMITH, IAN; WALTER, RICHARD. . Archaeology in Oceania. 29 (1). 1994: 29–52. doi:. ISSN .
  16. Fitzpatrick. . Routledge. March 9, 2020. ISBN 978-1-317-72652-4. OCLC .
  17. Rouse, Irving. . New Haven. 1992. ISBN 0-300-05181-6. OCLC . 2022-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-14.
  18. von Bremen, Adam. Schmeidler, Bernhard (redaktor ). [Hamburg's Church History] (latın və alman). Hannover and Leipzig: Hahnsche. 1917. 275–276.
  19. Linden, Eugene. . Smithsonian Magazine. May 16, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: May 28, 2020.
  20. . History.com. A&E Television Networks. October 10, 2019. June 22, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: May 28, 2020.
  21. Byrne, Joseph Patrick. . ABC-CLIO. 2008. 415–416. January 1, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: June 27, 2015.
  22. Eric Hinderaker; Rebecca Horn. . The William and Mary Quarterly. 67 (3). 2010: 395. doi:. JSTOR .
  23. Greenberger, Robert. Juan Ponce de León: the exploration of Florida and the search for the Fountain of Youth. 2003.
  24. Pyne, Stephen J. . New York City: Penguin Books. 1998. . ISBN 978-0-670-88110-9.
  25. Weber, David J. New Spain's Far Northern Frontier: Essays on Spain in the American West, 1540–1821. 1979.
  26. . colonialswedes.net. September 21, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 18, 2020.
  27. . www.genealogia.fi. October 1, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 18, 2020.
  28. James Davie Butler, "British Convicts Shipped to American Colonies", American Historical Review (1896) 2#1 pp. 12–33 2023-07-05 at the Wayback Machine; Thomas Keneally, The Commonwealth of Thieves, Random House Publishing, Sydney, 2005.
  29. Mintz, Steven. . Digital History. December 30, 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 15, 2011.
  30. Kidd, Thomas S. . Bedford/St. Martin's. 2009. ISBN 9780312452254.
  31. . səh. 185–190
  32. Barker, Deanna. . National Association for Interpretation, Cultural Interpretation and Living History Section. October 22, 2009 tarixində arxivləşdirilib.
  33. . A&E Television networks. 2021-07-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-15.

Mənbələr

  • . June 11, 2011 tarixində .
  • . usa.usembassy.de. November 20, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: September 27, 2019.
  • ; Beard, Mary Ritter; Jones, Wilfred. . Macmillan. 1927.
  • Chenault, Mark; Ahlstrom, Rick; Motsinger, Tom. In the Shadow of South Mountain: The Pre-Classic Hohokam of 'La Ciudad de los Hornos', Part I and II. 1993.
  • Coffman, Edward M. . 1998.
  • Cogliano, Francis D. (2nd). Routledge. 2009. ISBN 978-0-415-96486-9.
  • Cooper, John Milton. . Cambridge University Press. 2001. ISBN 9780521807869.
  • Corbett, P. Scott; Janssen, Volker; Lund, John M.; Pfannestiel, Todd; Waskiewicz, Sylvie; Vickery, Paul. 3.3 English settlements in America. The Chesapeake colonies: Virginia and Maryland. The rise of slavery in the Chesapeake Bay Colonies // . OpenStax. June 26, 2020. August 8, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: August 8, 2020.
  • Dangerfield, George. The Era of Good Feelings: America Comes of Age in the Period of Monroe and Adams Between the War of 1812, and the Ascendancy of Jackson. 1963.
  • Day, A. Grove. . 1940. July 26, 2012 tarixində .
  • . The Cold War: A New History. 2005.
  • . The Long Peace: Inquiries Into the History of the Cold War. 1989.
  • . . Columbia University Press. 1972. ISBN 9780231122399.
  • Goodman, Paul. The First American Party System. in Chambers, William Nisbet; Burnham, Walter Dean, redaktorlar The American Party Systems: Stages of Political Development. 1967.
  • Greene, John Robert. The Presidency of Gerald R. Ford. 1995.
  • Greene, Jack P.; Pole, J. R., redaktorlar A Companion to the American Revolution (2nd). Wiley. 2003. ISBN 9781405116749.
  • Guelzo, Allen C. Chapter 3–4 // Fateful Lightning: A New History of the Civil War and Reconstruction. Oxford University Press, USA. 2012. ISBN 9780199843282.
  • Guelzo, Allen C. Lincoln's Emancipation Proclamation: The End of Slavery in America. 2006.
  • Henretta, James A. // Encarta Online Encyclopedia. 2007. September 23, 2009 tarixində arxivləşdirilib.
  • Hine, Robert V.; Faragher, John Mack. . Yale University Press. 2000.
  • . What Hath God Wrought: The Transformation of America, 1815–1848. Oxford History of the United States. 2009. səh. 798. ISBN 9780199726578.
  • Jacobs, Jaap. (2nd). Cornell University Press. 2009. July 29, 2012 tarixində .
  • ; Davidann, Jon Thares; Sugital, Yoneyuki, redaktorlar Trans-Pacific relations: America, Europe, and Asia in the twentieth century. Greenwood. 2003.
  • . Oxford History of the United States. 1999.
  • ; ; (12th). Boston: . 2002. ISBN 9780618103492.
  • Middleton, Richard; Lombard, Anne. Colonial America: A History to 1763. . 2011. ISBN 9781405190046.
  • Milkis, Sidney M.; Mileur, Jerome M., redaktorlar The New Deal and the Triumph of Liberalism. 2002.
  • Miller, John C. . Harper & Brothers. 1960.
  • Norton, Mary Beth; və b. A People and a Nation, Volume I: to 1877 (9th). . 2011. ISBN 9780495916550.
  • Ogawa, Dennis M.; Fox, Evarts C. Jr. Japanese Americans, from Relocation to Redress. 1991.
  • Patterson, James T. Grand Expectations: The United States, 1945–1974. Oxford History of the United States. 1997.
  • Rable, George C. But There Was No Peace: The Role of Violence in the Politics of Reconstruction. 2007.
  • Riley, Glenda. . 2001.
  • Savelle, Max. Seeds of Liberty: The Genesis of the American Mind. Kessinger Publishing. 2005. 185–90. ISBN 9781419107078.
  • Shlaes, Amity. . New York City, U.S.: HarperPerennial. 2008. ISBN 978-0-06-093642-6.
  • Stagg, J. C. A. . Princeton University Press. 1983. ISBN 0691047022.
  • Stagg, J. C. A. The War of 1812: Conflict for a Continent. 2012.
  • . Oxford University Press, USA. 1993. ISBN 978-0-19-508557-0.
  • A Nation in the Making: The Philippines and the United States, 1899–1921. 1974. 269–272.
  • Thornton, Russell (1991). The Demography of the Trail of Tears Period: A New Estimate of Cherokee Population Losses // William L. Anderson (redaktor ). Cherokee Removal: Before and After.
  • Tooker E. // Clifton JA (redaktor ). The Invented Indian: Cultural Fictions and Government Policies. Transaction Publishers. 1990. 107–128. ISBN 9781560007456. İstifadə tarixi: November 24, 2010.
  • van Dijk, Ruud; və b. Encyclopedia of the Cold War. Routledge. 2013. 863–64. ISBN 9781135923112.
  • The Strange Career of Jim Crow (3rd). 1974.
  • . . Harper. 2008. ISBN 9780060744809.
  • Empire of Liberty: A History of the Early Republic, 1789–1815. Oxford History of the United States. Oxford University Press. 2009. ISBN 9780195039146.
  • . . HarperPerennial Modern Classics. 2003. ISBN 9780060528423.
  • Zophy, Angela Howard, redaktor (2nd). Garland. 2000. ISBN 9780824087449.

Xarici keçidlər

  • .
  • . Houston Institute for Culture. January 17, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 24, 2011.
  • . . August 26, 2013 tarixində arxivləşdirilib.
  • .
  • ., American history public radio show hosted by , Brian Balogh, and Peter Onuf

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023