Şeyx İbrahim məscidi — İçərişəhərdə yerləşən XV əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi.
| Şeyx İbrahim məscidi | |
|---|---|
 | |
| 40°21′52″ şm. e. 49°50′04″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan
|
| Şəhər |
 Bakı
|
| Yerləşir | İçərişəhər, A.Zeynallı küçəsi, 25 |
| Aidiyyatı | İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu |
| Sifarişçi | Hacı Əmirşah ibn Yaqub |
| Tikilmə tarixi | 1415—1416 |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | stabil, Cümə məscidi nəzdində mədrəsə olaraq fəaliyyət göstərir. |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | vi |
| Təyin edilib | 2000 |
| İstinad nöm. | |
| Dövlət | Azərbaycan |
| Region | Avropa |
| İstinad nöm. | |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Sovet işğalından sonra məsciddə ibadət dayandırılıb. Hazırda məscidin binasında Cümə məscidi nəzdində olan mədrəsə fəaliyyət göstərir.
Haqqında
Şeyx İbrahim məscidi Hicri-qəməri təqvimlə 818-ci ildə İçərişəhərdə indiki Asəf Zeynallı küçəsində tikilib. Üzərindəki kitabədən məscidin sifarişçisinin Hacı Əmirşah Yaqub oğlu olduğu və şirvanşah I İbrahimin dövründə tikildiyi qeyd olunub. Məhz buna görə də məscidə Şeyx İbrahim adı verilib. Kitabədə yazılıb:
|
Sultan oğlu Sultan Şeyx İbrahimin zamanında Hacı Əmir Şahın fəxri başçısı mərhum Hacı Hacı Yaqub səkkiz yüz on səkkizinci ildə bu məscidin tikintisini əmr etdi. |
|
Məscidin üzərindəki bir başqa kitabədə isə onun Аğа Qаfаr Hаcı Murаd оğlu tərəfindən bərpа оlunmаsı hаqqındа məlumаt vеrilib.
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi. Şeyx İbrahim məscidi də sovet işğalından sonra fəaliyyətini dayandırıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Hal-hazırda Cümə məscidi nəzdində mədrəsə olaraq fəaliyyət göstərir.
Memarlığı
Məscid dördbucaq şəklindədir və çatma formalı daş qübbə ilə örtülüb. Mehrab ənənəvi yan divarda deyil, uzunluğuna olan divarda yerləşdirilib. XIX əsrdə məscidin fasad divarının səthi üç dördbucaq çərçivələrə bölünüb və bununla da fasad Avropa memarlıq üslubunu alıb. Hər bir çərçivənin içərisində yarıqla tamamlanan pəncərə yerləşdirilib, giriş isə portal formasında işlənib.
Həmçinin bax
Qeydlər
İstinadlar
- Şamil Fətullayev. (PDF). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2013. səh. 89. ISBN 978-9952-32-020-6.
- (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 46. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində (PDF).
- . Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (ingilis). 2022-04-05. 2022-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-02.
- ↑ . web.archive.org. 2017-01-19. Archived from the original on 2017-01-19. İstifadə tarixi: 2024-02-02.
- Fərhadoğlu, Kamil. (az.). Bakı: Ş-Q və Çinar-çap. 2006. 138. 2024-02-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-02.
- (az.). X. Bakı: Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının baş redaksiyası. 1987. 487.
- Arif Yunusov. (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- İbrahimov, Ramid. . www.anl.az. 2014-02-22. səh. 13. 2014-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-29.
- Abdullayeva, S. . 525-ci qəzet. 2013-09-27. İstifadə tarixi: 2024-02-02.
- Şamil Fətullayev. (PDF). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2013. səh. 90. ISBN 978-9952-32-020-6.